Czy mogę doprowadzić do umorzenia długu?

Odpowiedź prawnika: Czy mogę doprowadzić do umorzenia długu?

Niniejsza opinia prawna została przygotowana na podstawie w szczególności przepisów ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jednolity: Dz. U. 2011 r. Nr 231 poz. 1376), a także poglądów przedstawicieli doktryny.

Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego:

Art. 825. Organ egzekucyjny umorzy postępowanie w całości lub części na wniosek:

1) jeżeli tego zażąda wierzyciel; jednakże w sprawach, w których egzekucję wszczęto z urzędu lub na żądanie uprawnionego organu, wniosek wierzyciela o umorzenie postępowania wymaga zgody sądu lub uprawnionego organu, który zażądał wszczęcia egzekucji;

2) jeżeli prawomocnym orzeczeniem tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności albo orzeczenie, na którym oparto klauzulę wykonalności zostało uchylone lub utraciło moc;

3) jeżeli egzekucję skierowano przeciwko osobie, która według klauzuli wykonalności nie jest dłużnikiem i która sprzeciwiła się prowadzeniu egzekucji, albo jeżeli prowadzenie egzekucji pozostaje z innych powodów w oczywistej sprzeczności z treścią tytułu wykonawczego;

4) jeżeli wierzyciel jest w posiadaniu zastawu zabezpieczającego pełne zaspokojenie egzekwowanego roszczenia, chyba że egzekucja skierowana jest do przedmiotu zastawu;

Jak więc wynika z powyższego, umorzenie postępowania egzekucyjnego może nastąpić w następujących, najważniejszych przypadkach:

1. Wierzyciel jest uprawniony do podejmowania wszelkich czynności związanych z prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym. Może on więc złożyć wniosek o wszczęcie postępowania, może także doprowadzić do jego umorzenia. Jego uprawnienie do zarządzania postępowaniem egzekucyjnym jest nieograniczone. Jeśli doszłoby do sytuacji, iż zawarłby Pan z wierzycielem, czy też wierzycielami ugodę na mocy której zobowiązałoby się Pan do dokonywania spłat i wierzyciel wyraziłby na to zgodę, nie byłoby przeszkód aby doprowadzić do umorzenia postępowania. Nie Pana jednak wola o tym będzie decydująca, lecz wola wierzyciela i jego wniosek. Należy podkreślić, iż komornik sam nie może podjąć nigdy takiej decyzji. Wszelkie ewentualne pisma będą niestety nieskuteczne.

2. Orzeczeniem na mocy którego dochodzi do pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności jest wyrok wydany na podstawie powództwa przeciwegzekucyjnego. Może ono znaleźć zastosowanie, jeśliby dla przykładu komornik chciał wszcząć postępowanie z wyroku zasądzającego należność, która już była zapłacona. W takiej sytuacji, gdyby wierzyciel nie umorzył postępowania, konieczne byłoby wytoczenie powództwa.

3. Osoba trzecia, to przykładowo osoba nosząca to samo imię i nazwisko co dłużnik, przeciwko której komornik podjął czynności egzekucyjne. Taka osoba może żądać umorzenia postępowania wobec niej.

Jak więc wynika z powyższego, możliwość umorzenia postępowania zachodzi wyjątkowo i nie jest uprawniony do wnioskowania o nią dłużnik.

Postępowanie egzekucyjne może być umorzone także z urzędu (bez wniosku), w przypadkach:

1) jeżeli okaże się, że egzekucja nie należy do organów sądowych;

2) jeżeli wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności sądowej albo gdy egzekucja ze względu na jej przedmiot lub na osobę dłużnika jest niedopuszczalna;

3) jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych.

Także i w tym przypadku, nie ma możliwości umorzenia postępowania – nie zachodzą bowiem w Pana sytuacji żadne z wymienionych wyłączeń. Z punktu więc możliwości umorzenia postępowania egzekucyjnego, bez zgody i interwencji wierzyciela, nie będzie Pan nic mógł w tej sprawie uczynić. Istnieje także instytucja zawieszenia postępowania komorniczego:

Art. 820. Organ egzekucyjny zawiesza postępowanie na wniosek wierzyciela. Na wniosek dłużnika postępowanie ulega zawieszeniu, jeżeli sąd uchylił natychmiastową wykonalność tytułu lub wstrzymał jego wykonanie albo dłużnik złożył zabezpieczenie konieczne według orzeczenia sądowego do zwolnienia go od egzekucji.

Niestety, i w tej sytuacji żadna z podstaw zawieszenia nie znajdzie zastosowania w Pana sytuacji. Nie zachodzą bowiem żadne okoliczności, które uzasadniałyby możliwość zawieszenia postępowania.

Może się Pan jednak zastanowić nad inną kwestią, a mianowicie możliwością obniżenia opłat komorniczych.

Jak wynika z ustawy o komornikach sądowych i egzekucji:

Art. 49. 1. W sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 15% wartości wyegzekwowanego świadczenia, jednak nie niższej niż 1/10 i nie wyższej niż trzydziestokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Jednakże w przypadku wyegzekwowania świadczenia wskutek skierowania egzekucji do wierzytelności z rachunku bankowego, wynagrodzenia za pracę, świadczenia z ubezpieczenia społecznego jak również wypłacanych na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zasiłku dla bezrobotnych, dodatku aktywizacyjnego, stypendium oraz dodatku szkoleniowego, komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 8% wartości wyegzekwowanego świadczenia, jednak nie niższej niż 1/20 i nie wyższej niż dziesięciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

1a. W sprawach wymienionych w ust. 1 komornik ściąga opłatę od dłużnika proporcjonalnie do wysokości wyegzekwowanego świadczenia.

2. W sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela oraz na podstawie art. 823 Kodeksu postępowania cywilnego komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania, jednak nie niższej niż 1/20 i nie wyższej niż dziesięciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Jednakże w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela zgłoszony przed doręczeniem dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 1/20 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Jak więc wynika z powyższego, komornik podejmując się postępowania egzekucyjnego może pobrać od dłużnika koszty postępowania egzekucyjnego, sięgające 15% egzekwowanego świadczenia. Są to dość duże sumy, stąd też zdarza się, że dłużnicy podejmują czynności w celu ich obniżenia.

Zasadniczo jest to możliwe.

Kiedy i w jaki sposób, wskazują na to kolejne ustępy powołanego przepisu ustawy o komornikach sądowych:

Art. 49. 7. Dłużnik może złożyć wniosek o obniżenie wysokości opłat, o których mowa w ust. 1 i 2. W przypadku, o którym mowa w ust. 4, wniosek może złożyć wierzyciel.

8. Wniosek, o którym mowa w ust. 7, wnosi się w terminie 7 dni od dnia uzyskania informacji o ściągnięciu opłaty albo od dnia doręczenia postanowienia, o którym mowa odpowiednio w ust. 3 albo ust. 4.

9. Do wniosku, o którym mowa w ust. 7, stosuje się odpowiednio przepisy art. 767- 767[4] Kodeksu postępowania cywilnego.

10. Po rozpoznaniu wniosku, o którym mowa w ust. 7, sąd może, uwzględniając w szczególności nakład pracy komornika lub sytuację majątkową wnioskodawcy oraz wysokość jego dochodów, obniżyć wysokość opłat, o których mowa w ust. 1 i 2.

Nie ma więc zasadniczo możliwości umorzenia wynagrodzenia komorniczego w opisanej sytuacji – istnieje jednak możliwość obniżenia wysokości opłat, których żąda komornik.

Obniżenie, inaczej zwane miarkowaniem, może dotyczyć opłaty stosunkowej w sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych, czyli opłat przewidzianych w art. 49 ust. 1 i 2 ustawy o komornikach sądowych.

Wniosek o obniżenie opłat wnosi się do sądu rejonowego, przy którym działa komornik, w terminie 7 dni od dnia uzyskania informacji o ściągnięciu opłaty albo od dnia doręczenia postanowienia, o którym mowa w ust. 3 albo ust. 4.

Ust. 3 niniejszego art. 49 wskazuje natomiast, iż w celu pobrania opłat, o których mowa w ust. 2, komornik wydaje postanowienie, w którym wzywa dłużnika do uiszczenia należności z tego tytułu w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia. Postanowienie po uprawomocnieniu się podlega wykonaniu w drodze egzekucji bez zaopatrywania w klauzulę wykonalności.

Wniosek o obniżenie wysokości opłaty egzekucyjnej powinien przede wszystkim określać wysokość opłaty ustalonej przez komornika oraz zawierać uzasadnienie.

Sąd rozpoznaje wniosek, o którym mowa, w terminie tygodniowym od dnia jego wpływu do sądu, a gdy wniosek zawiera braki formalne podlegające uzupełnieniu - w terminie tygodniowym od jego uzupełnienia.

Po rozpoznaniu wniosku o obniżenie opłaty egzekucyjnej sąd może wniosek ten oddalić albo go uwzględnić, biorąc pod uwagę w szczególności nakład pracy komornika lub sytuację majątkową wnioskodawcy oraz wysokość jego dochodów.