Czy mogę śledzić żonę?

Odpowiedź prawnika: Czy mogę śledzić żonę?

Niniejsza opinia została przygotowana na podstawie:

• ustawy z dnia z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U.1997.88.553) dalej k.k.,
• ustawy z dnia z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 482)
  
• ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz. U. 2014 r. Poz. 121).
  

Zasadniczo „śledzenie kogoś” nie jest karalne w polskim systemie karnym. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że niejako przy wykonywaniu tej czynności mogą wystąpić czyny, które już są karalne, czy też w ogóle wiążą się z odpowiedzialnością, nie tylko karną, ale także i cywilną.

Poniżej wskażemy, na co mogłaby się ewentualnie powołać Pana żona i jakie zagrożenie może się wiązać, nie tyle z samą czynnością „śledzenia” co z innymi czynnościami współistniejącymi.

W pierwszej kolejności odniesiemy się do Kodeksu karnego i Kodeksu wykroczeń.

Po pierwsze, jeśli Pana zachowanie stanie się uciążliwe (jeśli żona dowie się o czynności śledzenia a Pani nie zaprzestanie praktyk) żona może złożyć zawiadomienie do prokuratury o podejrzeniu popełnienia czynu stalkingu.

Przedmiotem ochrony człowieka, jest w tym przypadku prawo do wolności, jako wolności od obawy i strachu ale także prawo do prywatności. Sprawca czynu może go popełnić nie tylko poprzez nękanie pokrzywdzonego telefonami, niechcianymi wizytami, etc. ale także poprzez naruszenie czyjejś prywatności.

Jak wskazuje się w doktrynie:

Jako zachowania charakterystyczne dla stalkerów w świetle wiedzy kryminologicznej wskazuje się np. uporczywe dzwonienie do ofiary, tzw. głuche telefony oraz telefony w porze nocnej, kręcenie się w okolicy domu ofiary, nawiązywanie niechcianego kontaktu przy pomocy osoby trzeciej, wystawanie pod domem czy pracą ofiary, śledzenie ofiary, włamania do domu lub samochodu ofiary, wysyłanie niechcianych listów, e-maili czy prezentów (zob. B. Gruszczyńska, M. Marczewski, P. Ostaszewski, A. Siemaszko, D. Woźniakowska-Fajst, Stalking..., Warszawa 2011, s. 833).[tak: Kodeks karny. Komentarz. Bojarski Tadeusz, Michalska-Warias Aneta, Piórkowska-Flieger Joanna, Szwarczyk Maciej. LexisNexis 2013]

Aby jednak doszło do popełnienia czynu sprawca musi wzbudzić u pokrzywdzonego uczucie zagrożenia. Jak dalej wskazuje A. Michalska – Warias w powołanym Komentarzu:

Druga forma zabronionego zachowania polega na istotnym naruszeniu prywatności pokrzywdzonego poprzez uporczywe nękanie jego lub osoby dla niego najbliższej. Przez istotne naruszenia prywatności należy rozumieć naruszenia poważne, dotykające sfer najbardziej dla jednostki cennych i najbardziej intymnych. Prawo do prywatności wynika przede wszystkim z art. 47 Konstytucji RP, który każdemu gwarantuje prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Tym samym naruszenia prywatności dotykające tych sfer, jeżeli charakteryzować je będzie odpowiedni stopień intensywności, stanowić będą istotne naruszenia prywatności w rozumieniu art. 190a § 1 k.k.

Zasadniczo więc, jeśli Pana zachowanie byłoby jednorazowe, nie zostałoby odkryte, nie byłoby więc w ogóle mowy o „uporczywym nękaniu”, wówczas nie byłoby możliwe pociągnięcie Pana do odpowiedzialności z tego czynu. Aby doszło do stakingu musi bowiem nastąpić uporczywość czynności, poprzez które dochodzi do naruszenia prywatności pokrzywdzonego, który odczuwa to naruszenie prywatności. Nękanie musi natomiast przejawiać się w udręczeniu, utrapieniu, dokuczeniu, niepokojeniu poprzez właśnie czy to śledzenie, czy zaczepianie etc.

Pan natomiast chce „śledzić żonę” z ukrycia – tak aby się o tym nie dowiedziała. Naszym zdaniem nie doszłoby wówczas do realizacji znamion wspomnianego czynu. Warto także wspomnieć o wykroczeniu opisanym w przepisie art. 107 k.w.:

Art. 107. Kto w celu dokuczenia innej osobie złośliwie wprowadza ją w błąd lub w inny sposób złośliwie niepokoi, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1500 złotych albo karze nagany.

Podobnie jednak i w tym przypadku, celem sprawcy musi być dokuczenie pokrzywdzonemu, złośliwe niepokojenie. Pan jednak nie ma takiego zamiaru, gdyż chce Pan tylko ustalić, czy żona Pana zdradza, ewentualnie z kim, nie ma Pan zamiaru nękać żony czy jej niepokoić. Wprawdzie nie napisał Pan tego, ale należy rozważyć, jakie konsekwencje miałoby zrobienie żonie zdjęć czy też nagranie filmiku z żoną.

Naszym zdaniem należałoby rozpatrzyć tę sytuację z punktu widzenia prawa cywilnego i ochrony dóbr osobistych. Ja bowiem wynika z art. 23 k.c.:

Żona mogłaby więc dochodzić ochrony swoich praw w związku ze zdjęciami wykonanymi bez jej zgody. Podobnie mogłoby być z ewentualnym partnerem żony, jeśli ktoś taki w ogóle istnieje. Kodeks cywilny przewiduje bowiem szczególne uprawnienia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone. 

Art. 24. § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. § 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. § 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.

Z powyższego wynika więc, że prawo nie zabrania „śledzenia osoby”. Jeśli jednak czy to stanie się ono uciążliwe, czy będzie Pan chciał wykonać jakieś zdjęcia, a później je wykorzystać, np. W postępowaniu sądowym, może się Pan spotkać z reakcją prawną żony.