Czy mój mąż może odmówić płacenia alimentów na dziecko z poprzedniego związku?

§ 2. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

§ 3. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. 

Jak widać powyżej ojca, który chce ubezskutecznić swoje uznanie obowiązuje termin, który wynosi 6 miesięcy od dowiedzenia się o tym, że nie jest biologicznym ojcem. W Państwo przypadku ojciec już w momencie uznania wiedział, że nie jest biologicznym rodzicem, zatem należy uznać, za wyrokiem SN, iż przepis art. 78 § 1 k.r.o. co prawda wskazuje, że bieg terminu na wytoczenie powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa rozpoczyna się z dniem, w którym dowiedział się, iż nie jest ojcem uznanego dziecka, to jednak założenie racjonalności ustawodawcy wymaga przyjęcia, iż bieg terminu do kwestionowania skuteczności złożonego oświadczenia o uznaniu ojcostwa nie może rozpocząć się wcześniej niż w dniu złożenia oświadczenia w tym przedmiocie (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2012 r., IV CSK 459/11). Należy zatem uznać, że jeżeli od uznania dziecka przez Pani partnera minęło więcej niż 6 miesięcy nie może on już wytoczyć powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa. W związku z powołanym orzeczeniem SN warto wskazać również na jego dalszą treść: Wykładnia art. 78 § 1 in principio k.r.o. wskazuje, iż legitymacja do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa przysługuje każdemu mężczyźnie nie będącemu ojcem biologicznym dziecka, który uznał ojcostwo bez względu na to, czy w momencie składania stosowanego oświadczenia wiedział on o braku istnienia więzi biologicznej pomiędzy nim a dzieckiem, którego ojcostwo uznał. Taka wykładnia przywołanego przepisu uwzględnia również, eksponowaną na tle kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz europejskiej konwencji o statusie dziecka pozamałżeńskiego, preferencję w zakresie opierania stosunków prawnorodzinnych pomiędzy rodzicami a dzieckiem na rzeczywistej, tj. zgodnej z "prawdą genetyczną", więzi z dzieckiem. Nie znajduje zatem oparcia w brzmieniu przepisów k.r.o. i przywołanej konwencji, stanowisko uzależniające przysługiwanie mężczyźnie, który nie jest ojcem dziecka, legitymacji do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa od stanu jego wiedzy co do istnienia biologicznej więzi z dzieckiem w chwili składania stosownego oświadczenia o uznaniu. Funkcja ochrony dziecka, ujmowana w ramy zasady stabilności jego stanu cywilnego, na tle art. 78 § 1 k.r.o. nie jest realizowana na płaszczyźnie przesłanek warunkujących istnienie legitymacji do wytoczenia przez mężczyznę, który nie jest ojcem dziecka, powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa, lecz w drodze temporalnego ograniczenia możliwości wystąpienia z przedmiotowym powództwem, poprzez wprowadzenie relatywnie krótkiego, bo sześciomiesięcznego, terminu na jego wytoczenie, którego bieg rozpoczyna się w dniu uzyskania przez mężczyznę wiedzy o braku pochodzenia dziecka od niego.

Poza powyższym uznaje się, iż pewnych sytuacjach istnieje możliwość obalenia uznania powołując się na błędy oświadczenia woli, o których mowa w kodeksie cywilnym, choć jak się wydaje są to przypadki skrajnie wyjątkowe, przykładowo:

Pomimo tego, że orzecznictwo SN przyjmowało, iż art. 80 § 1 k.r.o. obejmuje przypadki tzw. względnej nieważności uznania, której przyczyną mógł być błąd lub groźba (zob. np. wyrok SN z dnia 5 stycznia 2001 r., V CKN 1128/00, LEX nr 1167387), Sąd dopuszczał możliwość unieważnienia uznania dziecka z powodu dotknięcia oświadczenia wadą z art. 82 k.c., czyli stanu wyłączającego świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli (zob.: wyrok SN z dnia 6 września 2000 r., II CKN 1093/00, LEX nr 51990; wyrok SN z dnia 17 października 1977 r., II CR 345/77, LEX nr 8014). Wada ta prowadzi do bezwzględnej nieważności czynności prawnej. W uzasadnieniu wyroku z dnia 6 września 2000 r., II CKN 1093/00 SN podzielił pogląd sądu drugiej instancji, że oświadczenie powoda o uznaniu dziecka nie było dotknięte wadą z art. 82 k.c., ponieważ w okresie uznania „miał możliwość rozumienia podejmowanych decyzji i wynikających z tego konsekwencji oraz możliwość kierowania swoim postępowaniem". Zgodnie z tezą wyroku SN z dnia 6 grudnia 1973 r., II CR 560/73 (OSP 1974, z. 7, poz. 160): „Żądanie unieważnienia uznania dziecka przez mężczyznę, który w chwili składania oświadczenia woli o uznaniu znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli (m.in. z powodu choroby psychicznej), dopuszczalne jest tylko wówczas, gdy wystąpi on z powództwem w terminie przewidzianym w art. 80 k.r.o." (Jędrejek G., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Pokrewieństwo i powinowactwo. Komentarz do art. 61(7)-144(1)., LEX, 2014).

Nadmieniamy przy tym, iż zaprzeczyć ojcostwu może dziecko po dojściu do pełnoletniości ( Art. 81. § 1. Dziecko może żądać ustalenia bezskuteczności uznania ojcostwa, jeżeli uznający mężczyzna nie jest jego ojcem. § 2. Z żądaniem tym dziecko może wystąpić po dojściu do pełnoletności, nie później jednak niż w ciągu trzech lat od jej osiągnięcia. § 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje się odpowiednio.). Zaznaczamy, że termin 6 miesięcy od dnia uznania obowiązuje również Panią, jeżeli chciałaby Pani zaprzeczyć ojcostwu partnera (Art. 79. Przepisy o ustaleniu bezskuteczności uznania ojcostwa stosuje się odpowiednio do matki dziecka, która potwierdziła ojcostwo.).

W związku z powyższym uznać należy, że może Pani wnieść o orzeczenie alimentów od ojca dziecka, wpisanego w akcie urodzenia.