Czynność nieodpłatna - skarga pauliańska
Pytanie:
"Kilka lat temu na podstawie umowy darowizny dostałam od rodziców mieszkanie. Teraz dostałam wezwanie do wydania tego lokalu wierzycielowi mojego ojca. Darowiznę dostałam w tym roku, kiedy wydano nakaz zapłaty i na tej podstawie wierzyciel twierdzi, że wiedziałam, iż ojciec "ucieka" przed spłatą długu i dlatego umowa darowizny jest nieważna. Wierzyciel wystąpił do sądu z pozwem o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną i zabezpieczenie tego powództwa. Ja uważam, że to mieszkanie dostałam od rodziców, bo jestem ich dzieckiem. Czy mogę się bronić przed sądem? Co to jest powództwo przeciwegzekucyjne? To znaczy, że ja też powinnam wystąpić do sądu z pozwem? "
Odpowiedź prawnika: Czynność nieodpłatna - skarga pauliańska
Z przedstawionego opisu wynika, że wierzyciel wystosował pozew o uznanie czynności darowizny za bezskuteczną. Oznacza to, że w stosunku do Pani będzie toczył się proces sądowy o uznanie darowizny za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela. Pani tak jak w każdym procesie może się bronić przecząc twierdzeniom powoda i wykazując słuszność swoich twierdzeń. Wnoszone przez Panią pisma nie będą powództwem przeciwegzekucyjnym.
Występując z roszczeniem o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną (skarga pauliańska), wierzyciel korzysta z regulacji zawartej w ogólnym przepisie art. 527 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego,
-
jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli,
-
a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.
Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.
W przedstawionej sytuacji na niekorzyść Pani działała jednak przepis art. 528 kc, zgodnie z którym, jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Z powyższego wynika, że w przypadku kwestionowania czynności darowizny nie musi istnieć przesłanka druga, wystarczy przesłanka działania dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Wykazanie tej przesłanki należy co do zasady do wierzyciela. Jednakże, zgodnie z art. 529 jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, iż działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny. Zatem, jeżeli dłużnik był niewypłacalny lub stał się niewypłacalny wskutek darowizny, mamy do czynienia z domniemaniem, którego obalenie będzie leżało w gestii Pani.
Najogólniej rzecz biorąc, Pani obrona w procesie powinna polegać na wykazaniu (o ile oczywiście posiada Pani odpowiednie środki dowodowe), że czynność nie była dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli (czyli że dłużnik nie stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności) oraz - jeżeli mamy do czynienia z domniemaniem świadomości pokrzywdzenia wierzycieli - na obaleniu tego domniemania, czyli na wykazaniu, że dłużnik nie działał z taką świadomością.
Wykazanie przed sądem prawdziwości swoich twierdzeń może być w opisywanym przypadku bardzo trudne.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?