Darowizna pomiędzy małżonkami

Odpowiedź prawnika: Darowizna pomiędzy małżonkami

Małżonkowie, mogą przez czynność prawną (np. umowa darowizny) przenosić składniki majątku wspólnego do majątku odrębnego jednego z nich, co potwierdza liczne orzecznictwo sądowe w szczególności wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.11.1967r., sygn. akt I CR 296/66, zgodnie z którym:

1. Grzywna nie może być realizowana z udziału, jaki po ustaniu wspólności przypadł w majątku dotychczas podlegającego tej wspólności drugiemu małżonkowi, ani z jakiegokolwiek innego majątku tego małżonka.

2. Dopuszczalne są przesunięcia składników majątkowych z majątku wspólnego do majątku odrębnego jednego z małżonków.

3. Małżonkowie mogą w akcie notarialnym postanowić, że nieruchomość nabyta za pieniądze dorobkowe staje się wyłączną własnością jednego z nich.

Z kolei zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 16..01.1964 r. sygn. akt III CO 64/63 małżonek może w czasie trwania wspólności majątkowej rozporządzić na rzecz drugiego małżonka przedmiotem należącym do wspólnego majątku. Rozporządzenie takie nie stanowi majątkowej umowy małżeńskiej; do jego ważności wystarczy zachowanie formy przepisanej dla danej czynności prawnej.  

Małżonkowie mogą dokonać w drodze umowy darowizny na rzecz jednego ze współmałżonków (np. żony) - przeniesienia części majątku wynikającego ze wspólności majątkowej. Nie jest możliwe przeniesienie na żonę części majątku wspólnego w rozumieniu udziału. Małżeńska wspólność ustawowa jest wspólnością bezudziałową. Przez okres jej trwania żadne z małżonków nie może rozporządzać udziałem. Ponadto z uwagi na specyfikę sytuacji (przedmiot darowizny należy do majątku wspólnego) darczyńcami są oboje małżonkowie, a obdarowanym jeden z nich.

Rozporządzenie takie wymaga dla swej skuteczności formy właściwej dla danej czynności prawnej, tak więc jeżeli przedmiotem takiej umowy miałaby być nieruchomość, to musi zostać zachowana dla takiej umowy forma aktu notarialnego (sporządzona przez notariusza), a jeżeli przedsiębiorstwo umowa darowizny musi zostać zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Umowa darowizny wówczas będzie miała taki skutek, iż składniki majątkowe, które były przedmiotem takiej umowy będą należeć do majątku odrębnego współmałżonka, na rzecz którego darowizna miała miejsce, przestaną więc być majątkiem wspólnym małżonków. Jeżeli więc np. mąż darował nieruchomość należącą do wspólnego majątku żonie, to nieruchomość ta przechodzi do majątku odrębnego żony.
Nie jest wyłączone, przez art. 35 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dokonywanie przez małżonków przesunięć między majątkiem wspólnym a ich majątkami odrębnymi osobistymi, jeżeli takie przesunięcia nie prowadzą do likwidacji majątku wspólnego. Tak więc jeżeli jakikolwiek element majątkowy np. wynagrodzenie za pracę pozostanie nadal w majątku wspólnym, nie trzeba dokonywać zniesienia wspólności ustawowej.