Definicja wspólnego pożycia małżonków

Orzecznictwo Sądu Najwyższego i dominujący pogląd doktryny opowiadają się za objęciem tym mianem ogółu więzi między małżonkami w sferze duchowej, fizycznej i gospodarczej. Wspólne pożycie polega więc na istnieniu między małżonkami łączności psychicznej oraz wzajemnych pozytywnych uczuć (miłości, szacunku, zaufania), obejmuje współżycie fizyczne, w dziedzinie gospodarczej zaś znajduje wyraz zwłaszcza w prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego, w zamieszkiwaniu razem, niekiedy w prowadzeniu wspólnej działalności zarobkowej lub gospodarczej. Powszechnie przyjmuje się, że o pozostawaniu małżonków we wspólnym pożyciu można mówić mimo braku jednego z elementów wspólnoty (tak m. in. Bronisław Czech, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz Warszawa 2009 rok). Pożycie małżeńskie utrzymane jest np. wtedy, gdy małżonkowie nie realizują wprawdzie więzi gospodarczej (ponieważ np. nie mają jeszcze wspólnego mieszkania, pracują w odległych od siebie miejscowościach, jedno z nich przebywa w zakładzie karnym), ale istnieją między nimi powiązania o charakterze osobistym. Podobnie w razie ustania więzi fizycznych, np. z powodu choroby, podeszłego wieku, pracy jednego z małżonków (co często wiąże się nieraz z wielotygodniowym rozłączeniem), przebywania w więzieniu lub w szpitalu, małżonkowie mogą kontynuować wspólne pożycie w zakresie pozostałych jego składników, co wystarcza do uznania, że trwa ono nadal. Gdy jednak przy zupełnym braku więzi duchowej i fizycznej pozostały pewne elementy więzi gospodarczej, rozkład pożycia może być mimo to uznany za zupełny, jeśli utrzymanie elementów więzi gospodarczej (np. wspólnego mieszkania) zostało wywołane szczególnymi okolicznościami. Tym samym dopuszcza się odstępstwa od wzorca, jakim jest wspólne pożycie rozumiane jako wspólnota duchowa, fizyczna i gospodarcza. Brak natomiast wspólnoty duchowej (jej istnienie może się przejawiać nawet tylko w korespondencji) będzie zawsze objawem rozkładu pożycia (patrz wytyczne SN z 1952 r., z 1955 r. i z 1968 r., orz. SN z kwietnia 1953 r., I C. 2911/52, PiP 1954, nr 1, s. 180).