Kilka zasad prawa rodzinnego odnosi się do związku małżeńskiego i wzajemnych stosunków małżonków. Poniżej zostaną one omówione.

Na czym polega zasada monogamii?

W naszym kręgu kulturowym obowiązuje zasada monogamii. Oznacza to, iż mężczyzna może mieć tylko jedną żonę, zaś kobieta tylko jednego męża.

W związku z tym w naszym kraju nie może zawrzeć małżeństwa, kto już pozostaje w związku małżeńskim. Obowiązuje więc zakaz bigamii.

Co oznacza zasada świeckości (sekularyzacji) małżeństwa?

W Polsce małżeństwem jest jedynie związek zawarty w formie określonej prawem cywilnym i tylko takie małżeństwo wywołuje skutki przewidziane w prawie polskim. Samo więc zawarcie małżeństwa podlegającego prawu wewnętrznemu kościoła czy związku wyznaniowego nie powoduje powstania stosunku małżeństwa podlegajacego prawu polskiemu. Nupturienci muszą w tym celu złożyć dodatkowe oświadczenia woli zmierzające do wywołania takiego skutku. Kierownik urzędu stanu cywilnego dokonuje ponadto formalno-porządkowych czynności poprzedzających zawarcie małżeństwa w formie wyznaniowej oraz zawarcie małżeństwa w formie wyznaniowej uzależnione jest od sporządzenia przez niego aktu małżeństwa (sporządzenie takiego aktu stanu cywilnego wywołuje konstytutywny skutek - bez niego małżeństwo nie zostanie zawarte).

Poza tym orzecznictwo w sprawach małżeńskich (np. o unieważnienie małżeństwa, o rozwód) należy do organów pastwowych (sądów powszechnych), a nie do sądów wyznaniowych.

Na czym polega zasada trwałości małżeństwa?

Według tej zasady małżeństwo powinno być związkiem dozgonnym, tj. trwającym do chwili śmierci jednego z małżonków. Dla realizacji tej zasady wprowadzono instytucję separacji orzekanej przez sąd, która ma w założeniu służyć restytucji, odtworzeniu więzi między małżonkami.

Nie oznacza to, iż w prawie polskim (jak w kodeksie kanonicznym) obowiązuje zasada nierozwiązywalności małżeństwa. Dopuszcza się możliwość rozwiązania małżeństwa poprzez rozwód, gdy stanie się ono komórką marwą - nastąpi zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. 

Co oznacza zasada równości małżonków?

Zasada równości (egalitaryzmu) małzonków oznacza, że oboje małżonkowie mają w pełni równą pozycję względem siebie oraz wobec swoich dzieci. Zasadzie tej daje wyraz szereg przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, np. zrównując pracę domową i wychowywanie dzieci z pracą zawodową (zarobkowaniem). 

Małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie oraz w rodzinie. Są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1964 r., Nr 9, poz. 59, ze zm.)