Dwa postanowienia sądu o nabyciu spadku

Odpowiedź prawnika: Dwa postanowienia sądu o nabyciu spadku

W niniejszej sytuacji prawnej zachodzi pewna sprzeczność. Jak wynika bowiem z przedstawionego stany faktycznego, w systemie prawnym istnieją dwa sprzeczne orzeczenia dotyczące tego spadku - jedno, w którym cały spadek przypada spadkobiercom ustawowym, drugie, zgodnie z którym cały spadek przypada wyłącznie dziedziczącemu na mocy testamentu. Oczywiście nie ma wątpliwości, iż ta sytuacja może okazać się niekorzystna dla dziedziczącego na mocy testamentu. Jak wskazuje przepis art. 679 § 1 kpc dowód, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony, może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku, z zastosowaniem przepisów niniejszego rozdziału. Jednakże ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu (czyli, że spadkodawca ustawowy w toku postępowania z 1996 roku nie wiedział o istnieniu testamentu) a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność. Wniosek o wszczęcie takiego postępowania może zgłosić każdy zainteresowany. W razie przeprowadzenia dowodu, że spadek w całości lub w części nabyła inna osoba niż wskazana w prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, sąd spadku, zmieniając to postanowienie, stwierdzi nabycie spadku zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.

Jak jednak Państwo wskazujecie, w niniejszej sytuacji mamy do czynienia z dwoma orzeczeniami w sprawie - pierwszym z 1996 roku i drugim z 2008 roku. W takim przypadku, orzeczenie w niniejszej sprawie może zapaść wyłącznie po wznowieniu postępowania na podstawie przepisu art. 403 § 1 kpc w związku z przepisem art. 13 § 2 kpc. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia z dnia 7 listopada 2002 r. (V CKN 1258/2000): „Zmiana lub uchylenie kilku z prawomocnych postanowień stwierdzających nabycie spadku, po tym samym spadkodawcy, może nastąpić w drodze wznowienia postępowania na podstawie art. 403 § 3 w zw. z art. 13 § 2 kpc".

Na marginesie można także wskazać, iż przepis art. 403 § 3 kpc można żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku dotyczącego tego samego stosunku prawnego; w tym wypadku przedmiotem rozpoznania przez sąd jest nie tylko zaskarżony wyrok, lecz są również z urzędu inne prawomocne wyroki dotyczące tego samego stosunku prawnego - przepis ten stosuje się odpowiednio do postępowania nieprocesowego na podstawie art. 13 § 2 kpc.

Naszym zdaniem, a niniejszej sprawie należy złożyć wniosek o wznowienie postępowania. Istnienie w obrocie prawnym dwóch sprzecznych orzeczeń dotyczących tego samego stosunku prawnego (dziedziczenia po tym samym zmarłym) może mieć negatywne skutki w przyszłości.