Dwuinstancyjność postępowania karnego

Odpowiedź prawnika: Dwuinstancyjność postępowania karnego

Zgodnie z art. 176 Konstytucji RP, postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne. Zasadę tą potwierdza art. 425 kodeksu postępowania karnego, zgodnie z którym, od orzeczenia wydanego w pierwszej instancji stronom (oraz innym podmiotom wskazanym przez ustawę) przysługuje środek odwoławczy. Od orzeczeń wydanych przez sąd odwoławczy na skutek odwołania nie przysługuje środek odwoławczy. Od innych orzeczeń sądu odwoławczego oraz od orzeczeń wydanych przez Sąd Najwyższy nie przysługuje środek odwoławczy, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Zatem, jeżeli zostanie Pan skazany wyrokiem przez sąd pierwszej instancji, ma Pan możliwość apelacji do sądu drugiej instancji. Jeżeli jednak wyrok nie zostanie zaskarżony w terminie, uprawomocni się, a tym samym nie będzie już możliwości apelowania. Wyrok wydany przez sąd apelacyjny w wyniku odwołania jest wyrokiem prawomocnym.

Prawomocny wyrok można wzruszyć w trybach nadzwyczajnych – za pomocą kasacji oraz wznowienia postępowania Postępowania te można zastosować w sytuacjach wyjątkowych, jeżeli wystąpią przesłanki wskazane przez kodeks postępowania karnego. I tak, przykładowo, postępowanie sądowe zakończone prawomocnym orzeczeniem wznawia się, jeżeli:

1. w związku z postępowaniem dopuszczono się przestępstwa, a istnieje uzasadniona podstawa do przyjęcia, że mogło to mieć wpływ na treść orzeczenia,

2. po wydaniu orzeczenia ujawnią się nowe fakty lub dowody nie znane przedtem sądowi, wskazujące na to, że:

• skazany nie popełnił czynu albo czyn jego nie stanowił przestępstwa lub nie podlegał karze,

• skazano go za przestępstwo zagrożone karą surowszą albo nie uwzględniono okoliczności zobowiązujących do nadzwyczajnego złagodzenia kary albo też błędnie przyjęto okoliczności wpływające na nadzwyczajne obostrzenie kary,

• sąd umorzył lub warunkowo umorzył postępowanie karne błędnie przyjmując popełnienie przez oskarżonego zarzucanego mu czynu.