Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Zgodnie z art. 286 Kodeks karnego: „Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza
inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą
wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania
przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8". Istota
zabronionego zachowania przy oszustwie polega na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego
rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. Celem działania sprawcy jest osiągnięcie korzyści
majątkowej. Sprawca, popełniając przestępstwo, może posłużyć się trzema alternatywnie
wskazanymi w przepisie metodami: wprowadzeniem w błąd, wyzyskaniem błędu lub
niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Omówimy dwie pierwsze z
wymienionych alternatyw. Wprowadzenie w błąd polega na tym, że sprawca swoimi
podstępnymi zabiegami doprowadza inną osobę do mylnego wyobrażenia o rzeczywistym stanie
rzeczy. Środkiem użytym do wprowadzenia w błąd może być słowo, pismo, fałszywe narzędzie i
urządzenie. Do przypisania oszustwa nie jest potrzebne użycie szczególnego podstępu, lecz
wystarczy każde działanie mogące wprowadzić poszkodowanego w błąd. Wprowadzenie w błąd
musi dotyczyć tzw. istotnych okoliczności, które mogą mieć wpływ na podjęcie przez oszukiwaną
osobę decyzji rozporządzenia mieniem. Działanie oszusta musi się więc odnosić do okoliczności
powodującej, że rozporządzenie mieniem ma charakter niekorzystny (J. Bafia, K. Mioduski, M.
Siewierski, Kodeks karny, Warszawa 1987 t. II, s. 263). Wyzyskanie błędu tym różni się od
wprowadzenia w błąd, że przy wyzyskaniu błędu oszukany ma fałszywe wyobrażenie o
rzeczywistości bez udziału w tym sprawcy, który istniejący już błąd oszukanego wykorzystuje.
Innymi słowy, wykorzystanie błędu polega na wykorzystaniu przez sprawcę już istniejących,
niezgodnych z rzeczywistością opinii lub wyobrażeń osoby pokrzywdzonej (zob. M. Kulik, w:
Kodeks karny. Praktyczny komentarz, red. M. Mozgawa Warszawa 2007 rok,, s. 555).