Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Zgodnie z art. 103 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2009 r., Nr 153 poz. 1227) wynika, że prawo do emerytur i rent ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu na zasadach określonych w dalszych przepisach ustawy. Przy czym zasady te nie obowiązują emerytów, którzy ukończyli 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni).
Stosownie do art. 104 ust. 1 ustawy świadczenia z tytułu renty i emerytury ulegają zmniejszeniu w razie osiągnięcia przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego oraz z tytułu służby m.in. w wojsku, policji, straży granicznej, służbie więziennej (art. 6 ust. 1 pkt. 4 i 6 ustawy). Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego uważa się: zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności. Dotyczy to również emerytów i rencistów osiągających przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą. W związku z powyższym wynajem jednego mieszkania z pewnością nie mieści się w pojęciu prowadzenia działalności w tym zakresie. Odmiennie sytuacja przedstawia się przy osobach osiągających dochód z wynajmu kilku lokali, gdy stanowi to ich główne źródło utrzymania. W takim wypadku fakt ten należy zgłosić ZUS-owi.
Prawo do emerytury ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (art. 104 ust. 7). Z komunikatu Prezesa GUS z 10 sierpnia 2010 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2010 r. wynika, że wynagrodzenie to wyniosło 3197,85 zł (M.P. 2010 r., Nr 57 poz. 774). Aby prawo do emerytury zostało zawieszone emeryt musiałby osiągać miesięczny przychód przekraczający 4157,21 zł.
Z kolei emerytura zostałaby obniżona w przypadku osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998 r. w wysokości (art. 104 ust. 8):
1) 24 % kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r. - dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy;
2) 18 % kwoty bazowej, o której mowa w pkt. 1 - dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy;
3) 20,4 % kwoty bazowej, o której mowa w pkt. 1 - dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.
Kwota bazowa, o której mowa powyżej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r. wyniosła 1196,47 zł.
Przykładowo więc, jeśli emeryt dostaje emeryturę w wysokości 1200 zł, to aby jego świadczenie zostało obniżone musiałby z najmu uzyskiwać aż 1710,05 zł – wtedy bowiem jego przychód miesięczny wynosiłby 2910,05 zł i przekraczałby 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z II kwartał 2010 r. Jeśli natomiast otrzymuje emeryturę w wysokości 1800 zł + 1000 zł z najmu, to jego łączny przychód miesięczny wynosi 2900 zł. Tym samym przekroczyłby pułap 70% przeciętego wynagrodzenia (2238,5 zł), nie przekraczając jednocześnie 130% tego wynagrodzenia (4157,21 zł), co obligowałoby ZUS do obniżenia emerytury do 2612,85 zł. Zasada jest taka, że im wyższa emerytura, tym niższy powinien być dochód z najmu, aby nie narazić się na przekroczenie bariery 70% wskazanej kwoty przeciętnego wynagrodzenia.