Gałęzie z drzewa sąsiada spadają na naszą posesję

Odpowiedź prawnika: Gałęzie z drzewa sąsiada spadają na naszą posesję

Działania na obszarze jednej nieruchomości, których skutki odczuwalne są na gruncie sąsiedzkim, nazywane są immisjami. Mogą być one bezpośrednie lub pośrednie; w przypadku, gdy dochodzi do nich w sposób naturalny, jako uboczny skutek działań lub zaniechań właściciela, mamy do czynienia z immisjami pośrednimi, natomiast o immisjach bezpośrednich można mówić, gdy właściciel sąsiedniego gruntu w sposób celowy oddziałuje w sposób szkodliwy na inną nieruchomość. Immisje bezpośrednie są zabronione przez art. 140 kodeksu cywilnego, zaś w przypadku immisji pośrednich należy odnieść się do art 144 k.c, zgodnie z którym właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.

Sytuację, w której gałęzie drzewa rozrastają się nad teren sąsiedniej posesji, reguluje art. 150 k.c. Zgodnie z jego brzmieniem, właściciel gruntu może obciąć i zachować dla siebie korzenie przechodzące z sąsiedniego gruntu. To samo dotyczy gałęzi i owoców zwieszających się z sąsiedniego gruntu; jednakże w wypadku takim właściciel powinien uprzednio wyznaczyć sąsiadowi odpowiedni termin do ich usunięcia.

Oznacza to, iż najpierw należy wezwać właściciela nieruchomości, na której posadzone jest drzewo, aby sam zorganizował wycięcie gałęzi rozrastających się poza obszar jego nieruchomości, a dopiero jeżeli tego nie uczyni, można wejść na jego posesję i samodzielnie dokonać koniecznych prac.

Termin jest „odpowiedni”, gdy pozostawia wystarczający, w normalnym biegu rzeczy, czas na zorganizowanie potrzebnych czynności i gdy przypada w porze roku, w której obcięcie gałęzi i usunięcie owoców może nastąpić bez obawy o stan drzewa. W razie wyznaczenia terminu nieodpowiedniego, obowiązek właściciela powstaje z nadejściem terminu, w świetle wiedzy ogrodniczej, odpowiedniego.

Z ustawy nie wynika, kto powinien ponieść koszty usunięcia gałęzi, nie ulega jednak wątpliwości (pogląd taki prezentuje Stanisław Rudnicki w swoim Komentarzu), że można domagać się od właściciela gruntu, na którym rośnie drzewo, zwrotu poniesionych kosztów, których potrzeba wynikła z bezprawnego naruszenia własności sąsiedniej. Obcięte gałęzie przypadają w takim wypadku właścicielowi nieruchomości sąsiedniej bez obowiązku zwrotu ich wartości.

Opisane powyżej rozwiązanie odnosi się do sytuacji, w której gałęzie z drzewa rosnącego na nieruchomości przewieszają się na grunt sąsiedni i tylko takie gałęzie można samodzielnie usuwać. Natomiast w przypadku, gdy gałęzie znajdują się nad tą samą nieruchomością, na której rośnie drzewo, jednakże są łamane przez wiatr i upadają na posesję sąsiednią, możliwe jest skierowanie sprawy na drogę sądową poprzez  roszczenie negatoryjne, czyli roszczenie o zaniechanie naruszania prawa własności (art. 222 § 2 k.c.). W tym wypadku konieczne będzie jednak wykazanie, zgodnie z art 144 k.c., iż zakłócenia powodowane przez działania lub zaniechania sąsiada przekraczają „przeciętną miarę”, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Sąd może wówczas nakazać sąsiadowi doprowadzanie do stanu, w którym nie będzie dochodziło do przekraczających przeciętną miarę immisji, na przykład poprzez wycięcie części gałęzi.