Kompetencje do składania wniosku o ukaranie

Odpowiedź prawnika: Kompetencje do składania wniosku o ukaranie

Podstawą postępowania w sprawie o ukaranie za wykroczenie stanowi wniosek o ukaranie pochodzący od podmiotu uprawnionego. Nie stanowi podstawy do wszczęcia postępowania wniosek o ukaranie, złożony przez organ w sprawie nie należącej do jego zakresu działania. Zakres zadań należących do Straży Granicznej określa ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz.U. 2005 r. Nr 234, poz. 1997). Zgodnie z tą ustawą do zadań Straży Granicznej należy:

• ochrona granicy państwowej;

• organizowanie i dokonywanie kontroli ruchu granicznego;

• wydawanie zezwoleń na przekraczanie granicy państwowej, w tym wiz;

• rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców, w zakresie właściwości Straży Granicznej, a w szczególności:

1. przestępstw i wykroczeń dotyczących zgodności przekraczania granicy państwowej z przepisami, związanych z jej oznakowaniem oraz dotyczących wiarygodności dokumentów uprawniających do przekraczania granicy państwowej,

2. przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych wymienionych w art. 134 § 1 pkt 1 Kodeksu karnego skarbowego,

3. przestępstw i wykroczeń pozostających w związku z przekraczaniem granicy państwowej lub przemieszczaniem przez granicę państwową towarów oraz wyrobów akcyzowych podlegających obowiązkowi oznaczania znakami akcyzy, jak również przedmiotów określonych w przepisach o broni i amunicji, o materiałach wybuchowych, o ochronie dóbr kultury, o narodowym zasobie archiwalnym, o przeciwdziałaniu narkomanii oraz o ewidencji ludności i dowodach osobistych,

4. przestępstw i wykroczeń określonych w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 128, poz. 1175, z późn. zm. ) oraz ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 128, poz. 1176, z późn. zm. ),

5. przestępstw przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu oraz przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, pozostających w związku z wykonywaniem komunikacji lotniczej,

6. przestępstw określonych w art. 228, 229 i 231 Kodeksu karnego, popełnionych przez pracowników Straży Granicznej w związku z wykonywaniem czynności służbowych,

7. przestępstw określonych w art. 229 Kodeksu karnego, popełnionych przez osoby niebędące funkcjonariuszami lub pracownikami Straży Granicznej w związku z wykonywaniem czynności służbowych przez funkcjonariuszy lub pracowników Straży Granicznej,

8. przestępstw określonych w art. 190, 222, 223 i 226 Kodeksu karnego skierowanych przeciwko funkcjonariuszom Straży Granicznej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych;

• zapewnienie bezpieczeństwa w komunikacji międzynarodowej i porządku publicznego w zasięgu terytorialnym przejścia granicznego, a w zakresie właściwości Straży Granicznej - także w strefie nadgranicznej;
• przeprowadzanie kontroli bezpieczeństwa w zasięgu terytorialnym przejścia granicznego oraz w środkach transportu w komunikacji międzynarodowej;
• zapewnienie bezpieczeństwa na pokładzie statków powietrznych wykonujących przewóz lotniczy pasażerów;
• prowadzenie czynności w celu rozpoznawania i przeciwdziałania zagrożeniom terroryzmem;
• osadzanie i utrzymywanie znaków granicznych na lądzie oraz sporządzanie, aktualizacja i przechowywanie granicznej dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej;
• ochrona nienaruszalności znaków i urządzeń służących do ochrony granicy państwowej;
• gromadzenie i przetwarzanie informacji z zakresu ochrony granicy państwowej i kontroli ruchu granicznego oraz udostępnianie ich właściwym organom państwowym;
• nadzór nad eksploatacją polskich obszarów morskich oraz przestrzeganiem przez statki przepisów obowiązujących na tych obszarach;
• ochrona granicy państwowej w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej przez prowadzenie obserwacji statków powietrznych i obiektów latających, przelatujących przez granicę państwową na małych wysokościach, oraz informowanie o tych przelotach właściwych jednostek Sił Powietrznych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
• zapobieganie transportowaniu, bez zezwolenia wymaganego w myśl odrębnych przepisów, przez granicę państwową odpadów, szkodliwych substancji chemicznych oraz materiałów jądrowych i promieniotwórczych, a także zanieczyszczaniu wód granicznych;
• zapobieganie przemieszczaniu, bez zezwolenia wymaganego w myśl odrębnych przepisów przez granicę państwową środków odurzających i substancji psychotropowych, oraz broni, amunicji i materiałów wybuchowych;
• wykonywanie zadań określonych w innych ustawach.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 1 sierpnia 2005 r. w sprawie wykroczeń, za które funkcjonariusze Straży Granicznej są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego wskazuje katalog wykroczeń za które funkcjonariusze Straży Granicznej mogą ukarać osobę popełniająca wykroczenie mandatem karnym. W zakresie innych wykroczeń, których zapobieganie należy do zakresu obowiązków Straży Granicznej nie mogą karać osób popełniających wykroczenie w postępowaniu mandatowych. W sprawach tych wykroczeń właściwy jest podmiot posiadający upoważnienie do ukarania w postępowaniu mandatowym. Funkcjonariusze Straży Granicznej mogą jedynie złożyć wniosek o ukaranie do sądu.

Jednakże w sprawach które nie należą do zakresu obowiązków funkcjonariuszy Straży Granicznej, nie mogą oni składać wniosku o ukaranie do sądu. W przypadku ujawnienia takiego wykroczenia funkcjonariusz Straży Granicznej powinien przekazać sprawę uprawnionemu organowi, który złoży wniosek o ukaranie do sądu.