Konsekwencje samozatrudnienia dla przedsiębiorcy

Odpowiedź prawnika: Konsekwencje samozatrudnienia dla przedsiębiorcy

Zgodnie z artykułem 281 pkt. 1 kodeksu pracy odpowiedzialność za zawarcie umowy cywilnoprawnej w sytuacji, kiedy powinna być zawarta umowa o pracę ponosi pracodawca. To wykroczenie zagrożone karą grzywny (od 20 do 5.000 złotych). Przepis ten odnosi się do art. 22 kp, który wymienia elementy tworzące stosunek pracy. Są to sytuacje, gdy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju, pod kierownictwem pracodawcy, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Pracodawca zaś zatrudnia pracownika za wynagrodzeniem.

Ponadto art. 22 § 2 kp stanowi, że zatrudnienie spełniające powyższe przesłanki (rodzaj pracy, kierownictwo pracodawcy, wyznaczone miejsce i czas, wynagrodzenie) jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy niezależnie od nazwy zawartej umowy.

Jednakże w prawie cywilnym obowiązuje zasada swobody umów. Strony umowy mogą uregulować stosunek łączący je podobnie do stosunku pracy. Jeżeli będzie on wykazywał podobieństwo (nawet bardzo duże) do stosunku pracy, ale nie będzie jednego z podanych elementów nie możemy mówić o stosunku pracy.

Przykład: strony zawarły umowę cywilnoprawną bardzo podobną do stosunku pracy, ale np. nie jest wymagana obecność w pracy lub nie podlega niczyim wskazówkom podczas wykonywania usługi, a tylko korzysta ze stanowiska pracy.

Badając rodzaj umowy jaka łączyła strony należy zwrócić uwagę także na wolę stron. Niekiedy w sytuacji gdy znajdują się przesłanki pozwalające zakwalifikować umowę jako umowę o pracę lub jako umowę cywilnoprawną decydujące znaczenie może mieć wola stron.

Ponadto istnieje ryzyko, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych może uznać umowę wiążącą strony za stosunek pracy, co wiąże się z obowiązkiem opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne. Obowiązek ten spoczywa na płatniku składek, czyli pracodawcy; jego niedopełnienie jest wykroczeniem zagrożonym karą grzywny do 5000 złotych (art. 98.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).