Koszty na rzecz oskarżyciela posiłkowego

Odpowiedź prawnika: Koszty na rzecz oskarżyciela posiłkowego

Skoro w pytaniu został wspomniany oskarżyciel, to oczywiście zakładamy, iż chodzi o proces karny. Zgodnie z jego treścią do kosztów procesu należą: 1) koszty sądowe, 2) uzasadnione wydatki stron, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego obrońcy lub pełnomocnika. Koszty sądowe obejmują opłaty oraz wydatki poniesione przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postępowania. Natomiast zgodnie z ustawą z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych w sprawach karnych uiszcza się opłaty na rzecz Skarbu Państwa (chodzi tu o kwoty, które obowiązany jest uiścić między innymi skazany). Jeżeli chodzi natomiast o ewentyalne zwolnienia, to zgodnie z art. 623 kodeksu postępowania karnego sąd zwalnia osobę w całości lub w części od wyłożenia kosztów podlegających uiszczeniu przy wnoszeniu pisma procesowego, jeżeli wykazała ona, że ze względu na jej sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów wyłożenie ich byłoby zbyt uciążliwe. To obligatoryjnie. Natomiast już w zależności od uznania sądu sąd może zwolnić oskarżonego lub oskarżyciela posiłkowego w całości lub w części od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, jeżeli istnieją podstawy do uznania, że uiszczenie ich byłoby dla nich zbyt uciążliwe ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów, jak również wtedy, gdy przemawiają za tym względy słuszności. Ta druga zasada ma także zastosowanie w przypadku, gdy oskarżyciel prywatny składa przy akcie oskarżenia lub wraz z oświadczeniem o przyłączeniu się do toczącego się postępowania lub podtrzymaniu oskarżenia, od którego prokurator odstąpił, dowód wpłacenia do kasy sądowej zryczałtowanej równowartości wydatków. O kosztach sąd rozstrzyga w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie. Sąd określa, kto, w jakiej części i zakresie ponosi koszty procesu. Jeżeli jednak w orzeczeniu tym nie zamieszczono rozstrzygnięcia o kosztach, jak również gdy zachodzi konieczność dodatkowego ustalenia ich wysokości lub rozstrzygnięcia o kosztach postępowania wykonawczego, orzeczenie w tym przedmiocie wydaje odpowiednio sąd pierwszej instancji lub sąd odwoławczy. Wynika z tego, iż o kosztach rozstrzyaga ten sąd, który wydaje wyrok. Jeżeli sprawa toczy się w pierwszej instancji, to rozstrzyga o kosztach ten sąd właśnie. Jeżęli następnie doszło do postępowania odwoławczego, to sąd II instancji rozstrzyga o kosztach sądowych w tym postępowaniu odwoławczym. Generalną zasadą jest takżę to, iż od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego. Oskarżycielowi posiłkowemu przysługuje zwrot kosztów zastępstwa adwokackiego od oskarżonego, co do którego wydany został wyrok skazujący (wyrok SN z dnia 10 września 1970 r. - VI KZP 20/70, OSNKW 1970/12/167, patrz też wyrok z dnia 10 września 1970 r. - VI KZP 91/70, OSNKW 1971/1/13). W razie oddalenia wniosku skazanego o wznowienie postępowania nie ma podstawy do zasądzenia od skazanego na rzecz oskarżyciela posiłkowego uczestniczącego w czynnościach sprawdzających kosztów zastępstwa adwokackiego (postanowienie SN z dnia 15 lipca 1972 r. - IV KZ 111/72, OSNKW 1972/10/161). Natomiast od skazanego w sprawach z oskarżenia prywatnego sąd zasądza na rzecz: 1) oskarżyciela prywatnego poniesione przez niego koszty procesu, 2) Skarbu Państwa wydatki, od których uiszczenia oskarżyciel został zwolniony lub w razie rozpoznania sprawy bez ich uiszczenia.