Łagodniejsza kara dla sprawcy młodocianego

Odpowiedź prawnika: Łagodniejsza kara dla sprawcy młodocianego

Zgodnie z polskim prawem karnym za młodocianego uznawana jest osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji 24 lat (art. 115 § 10 kk). Nie istnieje przepis, który nakazywałby sprawcom młodocianym zawsze wymierzać łagodniejsze kary. Natomiast wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować (art. 54 § 1 kk).

Sąd nie może jednak traktować tych wskazań jako generalnej dyrektywy nakazującej pobłażliwe traktowanie młodocianego sprawcy. Powinien uwzględniać przede wszystkim stopień zdemoralizowania takiego sprawcy i w zależności od stopnia jego demoralizacji orzec odpowiednią karę, która pozwoli takiego sprawcę wychować, nauczyć zawodu i wdrożyć do przestrzegania porządku prawnego (wyrok Sądu Najwyższego z 23.04.1981, I KR 51/81, publ. OSNKW 1981/10/53). Ponadto wymierzając karę młodocianemu sprawcy nie można kierować się wyłącznie celem wychowawczym kary, zwłaszcza wtedy, gdy stosowane uprzednio środki karne i wychowawcze okazały się nieskuteczne. Wzgląd na wychowawczą rolę kary nie oznacza bynajmniej łagodnego zawsze traktowania sprawców młodocianych, może niekiedy wskazywać na potrzebę dłuższego procesu ich resocjalizacji, a tym samym orzeczenia surowszej kary pozbawienia wolności dla umożliwienia realizacji tego celu (wyrok Sądu Najwyższego z 18.11.1977, V KR 177/77, publ. OSNKW 1978/2-3/23). Wymierzenie młodocianemu prawidłowej co do rodzaju i rozmiarów kary wymagać będzie zawsze - poza oceną rodzaju i wagi popełnionego przestępstwa - wnikliwego ustalenia stopnia zdemoralizowania, wpływu, jaki wywierało na niego środowisko, trybu jego życia przed popełnieniem przestępstwa oraz tych czynników, które wpłynęły na jego popełnienie (wyrok Sądu Najwyższego z 14.04.1972, IV KR 28/72, publ. OSNKW 1972/9/138).

Wymierzenie łagodnej kary zależy zatem od uznania sądu, który powinien kierować się w/w kryteriami. Jeżeli przemawiają za tym względy wychowawcze,  sąd może nawet zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary (art. 60 § 1 w zw. z art. 54 § 1 kk).