Nadzór sądu nad wykonywaniem opieki

Odpowiedź prawnika: Nadzór sądu nad wykonywaniem opieki

Sąd opiekuńczy czuwa nad prawidłowym sprawowaniem opieki/kurateli i jest takim organem kontrolnym nad opiekunem/kuratorem. Kontrola sądu opiekuńczego ma charakter:

1. bieżący (stały)

W każdym momencie sąd opiekuńczy może poprzez organy pomocy społecznej lub kuratora sądowego zasięgać informacji o sprawowaniu opieki/kurateli przez opiekuna/kuratora i udzielać mu bieżących wskazówek oraz poleceń, które są dla opiekuna/kuratora wiążące. Sąd opiekuńczy może też w każdym czasie wezwać opiekuna/kuratora do złożenia wyjaśnień i przedstawienia dokumentów w zakresie spraw dotyczących opieki/kurateli, np. rachunku z zakupu jakiejś rzeczy dla podopiecznego. Sąd może też nakazać opiekunowi, by przyprowadził do sądu małoletniego podopiecznego w celu sprawdzenia jak sprawowana jest opieka, jak rozwija się podopiecznym czy jest zadbany. Jeśli sąd opiekuńczy uzna, że opiekun/kurator nie wykonuje należycie swoich obowiązków, wówczas może wydać zarządzenia o różnej treści, zależnie od indywidualnego przypadku. Poprzez takie zarządzenia sąd opiekuńczy może zobowiązać opiekuna/kuratora do określonego zachowania, do podjęcia określonych czynności wobec jego podopiecznego, których opiekun/kurator zaniechał, a które są według sądu niezbędne, np. zobowiązanie opiekuna do otoczenia podopiecznego opieką lekarską. Tego typu zarządzenia są wydawane przez sąd wtedy, gdy zaistnieje taka konieczność.

Poza tym na ważniejsze decyzje dotyczące rozporządzenia majątkiem podopiecznego opiekun/kurator musi mieć zgodę sądu opiekuńczego.

2. okresowy

Niezależnie natomiast od tego, czy opiekun wykonuje swoje obowiązki starannie czy nie sąd opiekuńczy regularnie, przynajmniej raz w roku, bada sprawozdanie opiekuna z przebiegu opieki co do osoby i majątku podopiecznego. Po analizie sprawozdania sąd w formie zarządzenia zatwierdza sprawozdanie lub nie. Sąd sprawdza, czy podane przez opiekuna w sprawozdaniu  liczby oraz załączone do niego rachunki zgadzają się ze sobą, celowość wydatków. Sąd może też przed podjęciem decyzji o zatwierdzeniu żądać od opiekuna sprostowania lub uzupełnienia informacji zawartych w sprawozdaniu. Podobnie jest przy kuratorze, który składa sądowi sprawozdanie z pełnienia swoich obowiązków. Sąd opiekuńczy jest władny zwolnić opiekuna/kuratora ze składania sprawozdania gdy podopieczny nie ma majątku lub jest on niewielki.     

Sąd opiekuńczy jako organ nadzoru decyduje o tym, czy zwolnić opiekuna lub kuratora ze sprawowania ich funkcji. Może zwolnić go na jego wniosek, jeśli uzna, że są ważne powody lub gdy uzna, że opiekun nie jest w stanie pełnić swoich obowiązków, np. jest ciężko chory lub dopuszcza się zaniedbań, które naruszają dobro podopiecznemu Może też odwołać opiekuna/kuratora, jeśli nie zatwierdzi sprawozdania lub zaniedbuje swoje  obowiązki. Może również nałożyć grzywnę na opiekuna/kuratora, który nie wypełnia zarządzeń sadu opiekuńczego.