Naruszenie prawa do obrony

Odpowiedź prawnika: Naruszenie prawa do obrony

Z przedstawionego pytania nie wynika o jakie postępowanie chodzi. Rodzaj postępowania ma bowiem znaczenie dla udzielonej odpowiedzi. Zakładając, iż chodzi o postępowanie karne, zastosowanie będą tu miały przepisy kodeksu postępowania karnego. Zgodnie z jego artykułem 79 w postępowaniu karnym oskarżony musi mieć obrońcę, jeżeli:

1. jest nieletni, 
2. jest głuchy, niemy lub niewidomy, 
3. zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności. 

Oskarżony musi mieć obrońcę również wtedy, gdy sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności utrudniające obronę. Jeżeli zatem jest Pan osobą spełniającą któryś z powyższych warunków, samo posiadanie obrońcy jest obowiązkowe. Nadto w powyższych przypadkach udział obrońcy jest obowiązkowy w rozprawie oraz w tych posiedzeniach, w których obowiązkowy jest udział oskarżonego. Oskarżony nadto musi mieć obrońcę w postępowaniu przed sądem okręgowym jako sądem pierwszej instancji, jeżeli zarzucono mu zbrodnię lub jest pozbawiony wolności. W takim wypadku udział obrońcy w rozprawie głównej jest obowiązkowy, a w rozprawie apelacyjnej i kasacyjnej, jeżeli prezes sądu lub sąd uzna to za konieczne.

Zatem w tych wypadkach sąd nie może prowadzić rozprawy głównej bez udziału obrońcy. Obligatoryjność obrony dotyczy wszystkich stadiów postępowania karnego. Prowadzenie postępowania, mimo że oskarżony nie ma obrońcy w sytuacjach wskazanych powyżej, stanowi bezwzględny powód uchylenia zapadłego orzeczenia. W celu osiągnięcia takiego celu konieczne jest złożenie apelacji i podniesienie zarzutu z artykułu 439 paragraf 1 punkt 10, sąd wyższej instancji uchyli zapadłe orzeczenie i przekaże je do ponownego rozpatrzenia (zatem sprawa będzie się toczyć niejako od początku).