Nieprzedstawienie weksla do zapłaty a indos

Odpowiedź prawnika: Nieprzedstawienie weksla do zapłaty a indos

Na wstępie należy zauważyć, że klauzula "bez kosztów" na wekslu własnym, jest rozumiana jako jednoznaczna z klauzulą "bez protestu", a więc zwalniającą posiadacza z konieczności oprotestowania weksla. Należy odróżnić jednocześnie skutki nieprzedstawienia weksla do zapłaty (przyjmujemy przy tym, że weksel miał być płatny w określonym dniu), od możliwości jego dalszego indosowania po terminie.

Ustawa wskazuje, że posiadacz traci prawo regresu do indosantów, wystawcy weksla trasowanego oraz do innych zwrotnych dłużników wekslowych po bezskutecznym upływie terminów ustanowionych przez prawo wekslowe lub zastrzeżonych na wekslu do przedstawienia do zapłaty w razie zastrzeżenia "bez protestu" albo "bez kosztów" (art. 53).

Posiadacz weksla, który przedstawi go do zapłaty po przepisanym terminie płatności, nie traci prawa do żądania zapłaty sumy wekslowej od akceptanta i wystawcy weksla własnego, którego odpowiedzialność, według art. 104 pr. weksl., jest taka sama jak akceptanta oraz poręczycieli za nich. Taki pogląd wspiera również orzecznictwo, gdzie czytamy: "Nie można się zgodzić z twierdzeniem, że nie przedstawienie weksla do zapłaty spowoduje wygaśnięcie zobowiązania wekslowego wystawcy i poręczycieli." (Wyrok Sądu Najwyższego z 10 lutego 2010 o sygnaturze: V CSK 288/09).

Powyższe ograniczenie dochodzenia zapłaty od dłużników wekslowych należy odróżnić od samej możliwości indosu. Jak wskazuje prawo wekslowe:

Art.20. Indos po terminie płatności ma te same skutki, co indos przed tym terminem. Indos jednak po proteście z powodu niezapłacenia lub po upływie terminu, ustanowionego dla protestu, ma tylko skutki zwykłego przelewu. Aż do dowodu przeciwnego indos bez daty uważa się za dokonany przed upływem terminu, ustanowionego dla protestu.

Znaczenie powyższego przepisu wskazuje orzecznictwo gdzie stwierdza się: "Indos na wekslu własnym, dokonany po upływie terminu ustanowionego dla dokonania protestu z powodu niezapłacenia sumy wekslowej, ma skutki przelewu z art. 509 k.c., chociaż posiadacz weksla w wyniku zamieszczenia na wekslu klauzuli "bez protestu" lub równoznacznej został zwolniony od sporządzenia protestu. Nabycie wierzytelności wekslowej przez indosatariusza na podstawie wspomnianego indosu uzasadnia możliwość powoływania się przez wystawcę weksla wobec posiadacza weksla (indosatariusza) na zarzuty wynikające ze stosunku podstawowego, łączącego wystawcę weksla z remitentem." (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2008 r. o sygnaturze IV CSK 249/08)

Powyższe oznacza więc, że indosatariusz poterminowy, po pierwsze, nie może dochodzić zapłaty od bezpośredniego poprzednika, lecz wyłącznie od wystawy weksla własnego oraz jego poręczycieli, jak również, istnieje możliwość podniesienia przeciw niemu zarzutów osobistych.