Nieważna darowizna z majątku wspólnego
Pytanie:
"Rok temu otrzymałem darowiznę od wujka w postaci kilku działek ziemi. Niedawno sprzedałem działki. Umowę darowizny z wujkiem spisaliśmy u notariusza, działki zostały przepisane w księgach wieczystych na mnie. Teraz wujek chce odwołać darowiznę, jego żona mówi, że darowizna jest nieważna, bo działki kupił, gdy byli małżeństwem, a ona nie wyraziła zgody na darowiznę. W księgach wieczystych jako właściciel wpisany był tylko wujek. Zgodnie z art 37 k.r.o. umowa taka powinna być bezwzględnie nieważna, ale czy w związku z art 38 i rękojmią wiary ksiąg wieczystych może jednak jest ważna? Jeśli wiedziałem, że wujek nabył nieruchomość, gdy był już żonaty, ma to jakiś wpływ? Jeśli czynność prawna jest ważna, a wujek jednak odwoła darowiznę (na razie są to kłótnie rodzinne, czyli nie ma podstaw do odwołania), to jak wygląda sytuacja tego, co kupił ode mnie działki? Czy tylko ja musiałbym oddać ich równowartość i ewentualnie według jakich cen byłoby to liczone? Jeśli darowizna byłaby nieważna, to jak wtedy wygląda sytuacja kupca?"
Odpowiedź prawnika: Nieważna darowizna z majątku wspólnego
Zgodnie z art. 38 k.r.o. jeżeli na podstawie czynności prawnej dokonanej przez jednego małżonka bez wymaganej zgody drugiego osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie osób, które w dobrej wierze dokonały czynności prawnej z osobą nie uprawnioną do rozporządzania prawem. Chodzi tu m.in. o przepisy o rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych.
Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie chroni jednak rozporządzeń nieodpłatnych albo dokonanych na rzecz nabywcy działającego w złej wierze (art. 6 ust. 1 u.k.w.h.). Darowizna jest rozporządzeniem nieodpłatnym, zatem jej rękojmia nie chroni. W tej sytuacji - bez zgody żony - darowizna byłaby nieważna.
Jak się jednak domyślamy, Pan został wpisany jako właściciel do ksiąg wieczystych. W tej sytuacji osobę, która od Pana odkupiła działki, rękojmia będzie już chronić (sprzedaż to czynność oczywiście odpłatna).
Z drugiej strony, skoro darowizna była nieważna, to Pan byłby zobowiązany do zwrotu uzyskanej korzyści, czyli równowartości darowanej Panu nieruchomości zgodnie z przepisami o bezpodstawnym wzbogaceniu. Z chwilą zbycia przez bezpodstawnie wzbogaconego (czyli przez Pana) korzyści bezpośrednio uzyskanej (działek), zubożony (wujek) traci zarówno roszczenie o jej wydanie w naturze, jak i o zwrot wartości (art. 405 k.c.), lecz może się domagać jedynie wydania mu tego, co wzbogacony (Pan) w zamian za tę korzyść uzyskał (art. 406 k.c.). W tej sytuacji wujkowi służy w stosunku do Pana roszczenie o wydanie przez Pana ceny kupna uzyskanej za sprzedane działki.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?