Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
W powyższej sytuacji należy rozważyć kwestię nienależnego świadczenia. O nienależnym świadczeniu można mówić między innymi wtedy, gdy dłużnik dokonuje zapłaty w nadmiernej wysokości, tak jak w powyższym wypadku. Z treści wyroku wynika bowiem, że następuje uchylenie wyroku pierwszej instancji, a nie tylko zmiana wysokości alimentów na przyszłość. W razie nienależnego świadczenia osoba, która go dokonała może żądać zwrotu. Przepisy przewidują jednak kilka wyjątków od tej możliwości:
-
jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, chyba że spełnienie świadczenia nastąpiło z zastrzeżeniem zwrotu albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej,
-
jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, chyba że spełnienie świadczenia nastąpiło z zastrzeżeniem zwrotu albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej,
-
jeżeli świadczenie zostało spełnione, zanim wierzytelność stała się wymagalna,
-
jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego.
W powyższym wypadku należałoby rozważyć wyłączenie żądania zwrotu z dwóch powodów: świadomość spełniającego świadczenie o braku zobowiązania albo zgodność z zasadami współżycia społecznego.
Pierwsza możliwość podlega jednak wykluczeniu, gdyż można przyjąć, iż działanie miało na celu uniknięcie przymusu. Przykładem takiego działania jest spełnienie świadczenie zasądzonego nieprawomocnym wyrokiem opatrzonym rygorem natychmiastowej wykonalności, nawet jeśli pozwany zaskarżył wyrok.
W razie spełnienia świadczenia alimentacyjnego w nadmiernej wysokości wydaje się, że uzasadnione byłoby uznanie takiego świadczenia nienależnego za zgodne z zasadami współżycia społecznego. Przyjęcie takiego charakteru płaconych sum wyłącza roszczenie po stronie świadczącego o zwrot kwoty. Uznanie jednak, że spełnienie świadczenia odpowiada zasadom współżycia społecznego następuje na drodze sądowej. Do tego czasu otrzymujący alimenty w wyższej wysokości niż zasądzona obowiązany jest do ich zwrotu.