Odpowiedzialność pracownika za powierzoną gotówkę

Odpowiedź prawnika: Odpowiedzialność pracownika za powierzoną gotówkę

Zasadniczą kwestią podlegającą rozstrzygnięciu w niniejszej odpowiedzi jest określenie w jakim reżimie ponosi pracownik odpowiedzialność za przenoszoną gotówkę. W szczególności należy odpowiedzieć na pytanie czy mamy do czynienia z odpowiedzialnością materialną pracownika za mienie powierzone, czy też odpowiedzialnością materialną na zasadach ogólnych.

Zgodnie z art. 124 § 1 pkt 1 Kodeksu Pracy (dalej k.p.). pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu. Odpowiedzialność materialna pracownika, któremu powierzono pieniądze do wyliczenia się lub zwrotu, kształtuje się odmiennie od ogólnej odpowiedzialności za mienie pracodawcy. Szkodę zaistniałą w tym mieniu pracownik wyrównuje do pełnej wysokości bez względu na jej odniesienie do otrzymywanego przez niego wynagrodzenia. Odpowiedzialność obejmuje nie tylko rzeczywistą szkodę, ale również utracone korzyści. Podstawą tej odpowiedzialności jest nie tylko zawarcie odpowiedniej umowy, ale przede wszystkim faktyczne powierzenie mienia. Zgoda pracownika na omawiane zasady odpowiedzialności może wynikać np. z samego przyjęcia mienia pracodawcy do używania, z zawarcia umowy o pracę na stanowisku, którego dotyczy taka odpowiedzialność, jak również podpisania umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej opartej na art. 125 k.p.. Formalne podpisanie przez pracownika deklaracji o przyjęciu odpowiedzialności za mienie nie jest koniecznym warunkiem odpowiedzialności za mienie powierzone, oczywiście ułatwia jednak sytuację procesową pracodawcy w razie konieczności udowodnienia istnienia omawianych zasad odpowiedzialności1. Koniecznym elementem odpowiedzialności pracownika w omawianym przypadku jest wina, którą się domniemuje (tak więc, odmiennie niż przy podstawowych zasadach odpowiedzialności za mienie, zgodnie z art. 114 i n. k.p., na pracodawcy nie spoczywa ciężar udowodnienia pracownikowi winy w spowodowaniu szkody). W związku z tym pracownik, aby uwolnić się od odpowiedzialności za szkodę w mieniu powierzonym, musi wykazać, że szkoda powstała w całości lub w części z przyczyn od pracownika niezależnych (art. 124 § 3 kodeksu pracy). Zanim jednak będzie mogło mieć to miejsce, pracodawca ma „wcześniejszy” obowiązek wykazania szkody oraz konkretnych uchybień pracownika odpowiedzialnego za mienie powierzone, jak również związku przyczynowego między tymi uchybieniami a powstałą szkodą.