Odpowiedzialność za zobowiązania zmarłego

13.4.2006

Pytanie:

"Zmarła osoba, która miała do zapłacenia PIT-38. Wiem, że zobowiązanie to przechodzi na spadkobierców. Jednak ewentualna sprawa spadkowa może zostać wszczęta za długi czas albo nawet wcale. Co w tej sytuacji należy robić? Czy Urząd Skarbowy ma prawo pobrać podatek od najbliższej rodziny przed ustaleniem spadkobierców? Czy można i trzeba składać deklarację PIT-38 za zmarłą osobę?"

Odpowiedź prawnika: Odpowiedzialność za zobowiązania zmarłego

Zgodnie z art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej, spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe obowiązki i prawa spadkodawcy. Obowiązek to przykładowo konieczność zapłaty zaległego podatku.

Spadkobiercy nie muszą natomiast składać deklaracji za zmarłego podatnika, co potwierdzają przykładowo wyjaśnienia Urzędu Skarbowego w Krośnie z 9 marca 2005 r. (sygn. Pdf-415/11/2005), zgodnie z którymi: "spadkobiercy dziedziczą prawa o charakterze niemajątkowym, a nie obowiązki (np. obowiązek złożenia zeznania, deklaracji). Obowiązek złożenia deklaracji, zeznania - ciąży na podatniku i tego obowiązku się nie dziedziczy".

Przy ustalaniu kręgu spadkobierców i zakresu ich odpowiedzialności należy brać pod uwagę przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe (art. 98 § 1 Ordynacji podatkowej). Ograny podatkowe nie mają prawa i na ogół nie podejmują prób żądania zapłaty ewentualnych zaległości podatkowych spadkodawcy od najbliższej rodziny, dopóki formalnie wskutek postępowania sądowego nie zostaną wskazani spadkobiercy (spadkobiercą – na którego przechodzą obowiązki spadkodawcy – może być przecież np. ktoś z dalszej rodziny, a nawet osoba obca wskazana w testamencie). Jeśli spadkobierców jest więcej, odpowiadają oni proporcjonalnie do wysokości otrzymanego spadku.

Wyłonieni spadkobiercy powinni czekać na reakcję urzędu, gdyż zgodnie z art. 104 Ordynacji podatkowej na nim spoczywa obowiązek ustalenia zobowiązania w podatku dochodowym. Zgodnie z brzmieniem wskazanego przepisu urząd skarbowy informuje spadkobierców na podstawie posiadanych danych o wysokości dochodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek, podając równocześnie kwotę przypadającą do zapłaty bądź nadpłatę. W ciągu 30 dni od otrzymania tej informacji spadkobierca może powiadomić urząd o wysokości wydatków poniesionych przez zmarłego, które objęte są ulgami podatkowymi. Wprawdzie przepisy nic o tym nie wspominają, ale w literaturze podatkowej wskazuje się, że spadkobierca powinien również poinformować urząd o operacjach gospodarczych (np. objętych PIT-38), które miały miejsce przed śmiercią spadkodawcy, a które mogą mieć wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego.

Na podstawie zgromadzonych danych urząd skarbowy wydaje decyzję, w której ustala wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy lub stwierdza nadpłatę. Od dnia doręczenia decyzji spadkobiercy biegnie 14-dniowy termin do zapłaty podatku, a także do złożenia odwołania.

Polecamy również inne informacje dostępne w naszym serwisie:

Piotr Geliński

Doradca podatkowy

Doradca podatkowy nr 10841; magister prawa (absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego).

Od 2002 r. zdobywał doświadczenie jako współpracownik znanych kancelarii prawnych i kancelarii doradztwa podatkowego. Od 2008 r. wykonuje zawód doradcy podatkowego obecnie w formie spółki doradztwa podatkowego;

Specjalizuje się w: udzielaniu porad, opinii i wyjaśnień z zakresu obowiązków podatkowych; analizie obciążeń podatkowych i ich optymalizacji, planowaniu podatkowym; ocenie umów pod względem wynikających z nich obowiązków podatkowych; doradztwie w sporach z organami podatkowymi, podczas kontroli podatkowej i skarbowej oraz w postępowaniach z zakresu zobowiązań podatkowych, w tym także w postępowaniach sądowoadministracyjnych.

Odpowiedź prawnika: Odpowiedzialność za zobowiązania zmarłego

Komentarze