Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Podstawy prawne przedawnienia
Przedawnienie jest fundamentalną instytucją prawa karnego, która polega na zaniechaniu karania sprawcy czynu przestępnego z powodu upływu czasu. Obowiązujący kodeks karny przewiduje przedawnienie ścigania oraz przedawnienie wykonania kary.
Przedawnienie ścigania
Niemożność wszczęcia i prowadzenia postępowania oraz wydania wyroku po upływie określonego czasu
Przedawnienie wykonania kary
Niemożność wykonania orzeczonej kary po upływie określonych terminów od uprawomocnienia wyroku
Aktualny okres przedawnienia fałszywych zeznań
Zgodnie z art. 101 § 1 pkt 2a kodeksu karnego, karalność przestępstwa ustaje po upływie 15 lat, gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat. Przestępstwo składania fałszywych zeznań z art. 233 § 1 k.k. jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8, dlatego stosuje się 15-letni okres przedawnienia.
Od kiedy biegnie termin przedawnienia
Termin przedawnienia karania biegnie od daty popełnienia czynu. Nie ma znaczenia, kiedy organy ścigania dowiedziały się o przestępstwie. W przypadku przestępstwa składania fałszywych zeznań termin rozpoczyna się od momentu złożenia oświadczenia niezgodnego z prawdą.
Moment popełnienia przestępstwa
Przestępstwo zostaje popełnione w chwili złożenia fałszywego zeznania przed uprawnionym organem
Początek biegu przedawnienia
Termin 15-letni rozpoczyna się od dnia złożenia fałszywego zeznania
Ustanie karalności
Po upływie 15 lat nie można wszcząć postępowania karnego
Charakter przestępstwa fałszywych zeznań
Przestępstwo składania fałszywych zeznań (art. 233 k.k.) jest przestępstwem formalnym. Zostaje ono popełnione przez sam fakt złożenia fałszywych zeznań, opinii lub oświadczeń. Dla jego bytu nie jest konieczne wykazanie, że fałszywe zeznania w istotny sposób wpłynęły na treść orzeczenia sądu lub innego właściwego organu.
Wyjątek od zasady biegu przedawnienia od momentu popełnienia czynu dotyczy przestępstw materialnych, gdy jednym ze znamion czynu zabronionego jest określony skutek. W takich przypadkach termin przedawnienia biegnie od chwili wystąpienia tego skutku.
Warunki odpowiedzialności karnej
Warunkiem odpowiedzialności za przestępstwo z art. 233 § 1 k.k. jest, aby osoba przyjmująca zeznanie:
- działała w zakresie swoich uprawnień
- uprzedziła zeznającego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania
- lub odebrała od niego przyrzeczenie
Przedłużenie przedawnienia
Przedawnienie może ulec przedłużeniu w przypadku wszczęcia postępowania karnego. Jeżeli w toku wszczętego postępowania powzięto uzasadnione podejrzenie popełnienia innego przestępstwa, karalność tego przestępstwa ulega przedłużeniu o 10 lat, a w pozostałych wypadkach - o 5 lat od zakończenia tego okresu.
Możliwość złagodzenia kary
Kodeks karny przewiduje możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary, a nawet odstąpienia od jej wymierzenia, jeżeli:
- fałszywe zeznanie dotyczy okoliczności niemogących mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy
- sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, zanim nastąpi rozstrzygnięcie sprawy
Podsumowanie
Wniosek: 15-letni termin przedawnienia przestępstwa składania fałszywych zeznań biegnie od chwili złożenia przez daną osobę oświadczenia niezgodnego z prawdą. Moment wykrycia przestępstwa przez organy ścigania nie ma wpływu na bieg przedawnienia.