Pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości

Pytanie klienta:

""Gmina w 2002 roku oddała w nieodpłatne użytkowanie osobie fizycznej nieruchomość gruntową zabudowaną w celu prowadzenia przedszkola niepublicznego. Nieodpłatność wynikała z art. 90 ust. 7 w związku z art 81 ust. 1 ustawy o systemie oświaty. W sierpniu 2012 r. kończy się termin, na który umowa została zawarta. Gmina ogłosiła przetarg nieograniczony na sprzedaż nieruchomości (termin zawarcia umowy notarialnej nastąpi po upływie terminu umowy użytkowania). Obecny użytkownik w terminie przewidzianym w art. 35 ustawy o gospodarce nieruchomościami złożył wniosek o pierwszeństwo nabycia przedmiotowej nieruchomości powołując się na art. 34 ust. 1 pkt 1. Za podstawę pierwszeństwa podaje art. 34 ust. 6a ustawy o gospodarce nieruchomościami uzasadniając to aktualną umową użytkowania (nieodpłatne użytkowanie) oraz uchwałą Rady Miejskiej, w której przyznaje się pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości zabudowanej budynkiem jednolokalowym innym niż mieszkalny najemcom lub dzierżawcom, którzy posiadają umowę najmu lub dzierżawy zawartą na okres powyżej 3 lat lub na czas nieoznaczony i nie zalegają z opłatami czynszowymi.Czy w oparciu o w/w przepisy użytkownikowi, który ma oddaną nieruchomość w formie nieodpłatnej przysługuje pierwszeństwo w jej nabyciu?""

Odpowiedź prawnika:

Zgodnie z przytoczonym w pytaniu art. 81 ust. 1 ustawy o systemie oświaty (stan prawny na dzień 18.01.2002 r.) publiczne szkoły, placówki, a także inne formy wychowania przedszkolnego, zakłady kształcenia nauczycieli, placówki doskonalenia nauczycieli i kolegia pracowników służb społecznych oraz prowadzące je organy są zwolnione z opłat z tytułu trwałego zarządu, użytkowania i użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, zajętych na działalność oświatową. Z kolei jak wskazuje Ewa Bończak-Kucharczyk w pracy "Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz." (LEX 2011, nr 138597) "przepis art. 34 ust. 6 u.g.n. umożliwia rozszerzenie pierwszeństwa w nabyciu lokali na innych najemców lub dzierżawców niż wymienieni w art. 34 ust. 1 pkt 3. Pierwszeństwo przewidziane w tym przepisie jest uprawnieniem o charakterze uznaniowym (fakultatywnym), a o jego przyznaniu decyduje odpowiednio wojewoda w drodze zarządzenia lub rada gminy, powiatu albo sejmik województwa, podejmując stosowną uchwałę w tym zakresie. Chodzi tu o najemców lub dzierżawców lokali użytkowych, a także o najemców lokali mieszkalnych mających umowy na czas oznaczony, jak również na mocy art. 34 ust. 6a u.g.n. o najemców i dzierżawców budynków mieszkalnych i użytkowych, które w całości stanowią przedmiot najmu lub dzierżawy, oraz o grunty niezbędne do racjonalnego korzystania z tych budynków. Zgodnie bowiem z art. 34 ust. 6b u.g.n. w przypadku realizacji pierwszeństwa, o którym mowa w art. 34 ust. 1 pkt 3, ust. 6 lub 6a u.g.n., przedmiotem zbycia powinna być nieruchomość wraz z gruntem niezbędnym do racjonalnego korzystania z budynku". Skoro zatem osoba fizyczna zainteresowana pierwokupem dysponuje w odniesieniu do przedmiotowej nieruchomości prawem użytkowania (stanowiącym prawo rzeczowe ograniczone), to nie może skorzystać na podstawie wskazanych przepisów z prawa pierwokupu, albowiem w tym przypadku odnosi się ono do osób dysponujących prawem najmu lub dzierżawy (będącymi stosunkami obligacyjnymi, a nie ograniczonymi prawami rzeczowymi).