Podanie nazwiska autora zdjęcia

Odpowiedź prawnika: Podanie nazwiska autora zdjęcia

Przede wszystkim do wykorzystania zdjęć w takich materiałach poligraficznych potrzebna jest zgoda autora zdjęć. Z opisu sytuacji nie wynika też, czy fotograf przeniósł na kierowaną przez Pana instytucję autorskie prawa majątkowe czy udzielił licencji. Pomijając tę kwestię należy stwierdzić, iż jeśli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Jeżeli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego, jego wysokość określa się z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu.

Zakładając, iż wykorzystanie zdjęć następuje za zgodą autora, można przejść do zagadnienia autorskich praw osobistych. Zgodnie z art. 16 ustawy Prawo autorskie i prawa pokrewne, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:

1. autorstwa utworu; 
2. oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo; 
3. nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania; 
4. decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności; 
5.  nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.  

To przede wszystkim autor decyduje o tym czy i w jaki sposób ujawnić swoje nazwisko czy pseudonim przy utworze i przed wydaniem materiałów poligraficznych należałoby w tym zakresie uzyskać oświadczenie autora.  

Na marginesie wskazać należy szczególną regulację odnośnie wskazywania imienia i nazwiska autora, dotyczącą tzw. dozwolonego użytku. Otóż zgodnie z art. 34 ustawy można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości.  

Warto podkreślić, iż ustawa o prawie autorskim (art. 115) przewiduje również sankcje karne za przywłaszczenie autorstwa albo wprowadzenie w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, w postaci grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Ponadto tej samej karze podlega osoba, która rozpowszechnia bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie albo publicznie zniekształca taki utwór, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie.