Pojęcie dobrej i złej wiary

Odpowiedź prawnika: Pojęcie dobrej i złej wiary

Przepisy Kodeksu Cywilnego (kc) nie definiują pojęcia dobrej i złej wiary. Pozostawione to zostało doktrynie i orzecznictwu. W literaturze przyjmuje się, iż dla oceny dobrej lub złej wiary miarodajna jest przede wszystkim świadomość posiadacza. Przyjmuje się, że w dobrej wierze jest ten posiadacz, który pozostaje w błędnym, usprawiedliwionym okolicznościami przekonaniu, iż dane prawo mu przysługuje (w Pani przypadku – chodzi o prawo do korzystania ze służebności drogi koniecznej). Powyższa doktrynalna definicja dobrej wiary ma obecnie charakter dominującej wśród przedstawicieli nauki prawa. Funkcjonuje też inna, tzw. zliberalizowana definicja dobrej wiary; wg niej, w dobrej wierze pozostaje ten, kto co prawda wie, iż wykonywane prawo mu nie przysługuje, jednakże ma świadomość, iż poprzez jego wykonywanie nikogo nie krzywdzi. Ten pogląd ma jednak charakter mniejszościowy. Natomiast przyjmuje się, iż w złej wierze jest ten, kto wie albo wiedzieć powinien, że prawo do wykonywania służebności drogi koniecznej przysługuje nie jemu, lecz innej osobie - czyli osoba, która ma, lub powinna mieć świadomość, iż wykonywane prawo jej nie przysługuje. Przykład: Sąd najwyższy uznał, iż korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności gruntowej na podstawie oświadczenia złożonego bez formy aktu notarialnego jest posiadaniem tej służebności w złej wierze. Istnienie dobrej lub złej wiary jest miarodajne dla określenia czasu wykonywania służebności niezbędnego dla jej zasiedzenia. Aby przesądzić, który okres konieczny będzie do nabycia wspomnianego prawa przez zasiedzenie (20 lub 30 lat), istnienie dobrej lub złej wiary należy oceniać na chwilę przystąpienia do wykonywania służebności (na chwilę „objęcia służebności w posiadanie”). Jeżeli w owej chwili posiadacz służebności pozostawał w dobrej wierze, bez znaczenia jest okoliczność jego późniejszego przekonania, iż wykonywane przez niego prawo mu nie przysługuje (tzw. późniejsza zła wiara). Taki posiadacz nabędzie służebność po upływie krótszego okresu, tj. 20 lat. zgodnie z zasadą, iż „późniejsza zła wiara nie szkodzi”.