Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Pozarolnicza działalność gospodarcza - definicja prawna w polskim systemie prawnym
Pytanie klienta:
"W jakim przepisie prawa znajduje się definicja pojęcia 'pozarolnicza działalność gospodarcza'?"
Kluczowa informacja
Pozarolnicza działalność gospodarcza jest definiowana w kilku aktach prawnych, przy czym podstawową definicję zawiera art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Każdy akt prawny może jednak modyfikować tę definicję na swoje potrzeby.
Podstawowa definicja w ustawie o podatku dochodowym
Zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową:
Rodzaje działalności
- wytwórcza
- budowlana
- handlowa
- usługowa
- poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż
- wykorzystywanie rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
Cechy charakterystyczne
- prowadzona we własnym imieniu
- bez względu na rezultat
- w sposób zorganizowany i ciągły
- przychody nie zaliczane do innych źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9
Definicja w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w art. 8 ust. 6 precyzuje, że za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:
osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych. Przy czym za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność nie uważa się w rozumieniu niniejszej ustawy osoby fizycznej, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (osoba korzystająca z tzw. "ulgi na start").
Twórcę i artystę w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:
- w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym
- z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej
Wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej
Akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład w postaci świadczenia pracy lub usług oraz komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej
Ważne zmiany w 2025 roku
W 2025 roku obowiązuje zaktualizowana definicja, która uwzględnia nowe formy spółek, w tym prostą spółkę akcyjną wprowadzoną ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. Dodano również przepisy dotyczące komplementariuszy w spółkach komandytowo-akcyjnych.
Definicja w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym
Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym, pozarolnicza działalność gospodarcza to pozarolnicza działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Działalność nierejestrowana - nowe przepisy
Warto zwrócić uwagę na działalność nierejestrowaną wprowadzoną ustawą Prawo przedsiębiorców. Jest to szczególna forma działalności, która może być prowadzona bez obowiązku rejestracji przy spełnieniu określonych warunków:
Limity przychodów w 2025 roku
Miesięczny przychód nie może przekroczyć 3 499,50 zł (75% minimalnego wynagrodzenia)
Warunki prowadzenia
Brak prowadzenia działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy przed rozpoczęciem
Zastosowanie w różnych obszarach prawa
Definicja pozarolniczej działalności gospodarczej jest wykorzystywana w wielu dziedzinach prawa, co oznacza, że może być modyfikowana zgodnie z potrzebami konkretnego aktu prawnego:
Prawo podatkowe
Ustalanie podstawy opodatkowania, zastosowanie ulg i zwolnień podatkowych
Ubezpieczenia społeczne
Określenie obowiązku podlegania ubezpieczeniom, podstawy wymiaru składek
Ubezpieczenia rolnicze
Możliwość pozostania w systemie KRUS przy jednoczesnym prowadzeniu działalności pozarolniczej
Prawo przedsiębiorców
Rejestracja działalności, obowiązki ewidencyjne i sprawozdawcze
Praktyczne zastosowanie definicji
W praktyce prawniczej kluczowe jest zawsze sprawdzenie, w kontekście jakiej ustawy interpretujemy pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej. Choć podstawowa definicja pozostaje spójna, szczegółowe regulacje mogą się różnić w zależności od dziedziny prawa.
Porada praktyczna
Przy analizie konkretnego przypadku zawsze należy:
- Ustalić, w kontekście jakiej ustawy interpretujemy pojęcie
- Sprawdzić, czy dana ustawa zawiera własną definicję lub modyfikacje
- Uwzględnić najnowsze zmiany legislacyjne
- W razie wątpliwości skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w danej dziedzinie