Powołanie się na orzecznictwo sądów w kwestii naruszenia artykułu 5 kodeksu cywilnego

Odpowiedź prawnika: Powołanie się na orzecznictwo sądów w kwestii naruszenia artykułu 5 kodeksu cywilnego

Sądy powinny przede wszystkim interpretować prawo w związku z rozstrzyganiem konkretnej
sprawy. Jednak jak powszechnie się wskazuje w literaturze, wykładnia sądów powszechnych i
Sądu Najwyższego pozostaje główną drogą do wyjaśniania wątpliwości utrudniających obrót
prawny. Oczywiście orzeczenia sądowe nie stanowią wiążących ustawowo wykładni prawa,
natomiast moc autorytetu i siła argumentów użytych w uzasadnieniach orzeczeń i uchwał stanowi
poważny (nierzadko przesądzający) argument w konkretnych sprawach. Obecnie, znaczącą rolę
zaczyna również odgrywać publikacja orzeczeń sądów apelacyjnych.
W każdym przypadku powołać się można na art. 5 Kpodeksu cywilnego ( dalej kc) Jednak
pozytywne przychylenie się do roszczeń strony z tego artykułu zależą od wielu czynników, nie
tylko od powołania się na argumenty użyte w orzecznictwie sądowym. Powołanie się na
orzecznictwo w żadnym przypadku nie jest wymogiem koniecznym, natomiast służyć może
pomocą i argumentami przy przedstawianiu swoich racji.

Aby skutecznie powołać się na orzeczenie Sądu Najwyższego, nie należy brać pod uwagę
wyłącznie samej tezy wyroku, należy rozpatrzyć całą sytuację faktyczną, przy której wyrok został
wydany. Tylko wówczas wspomniany autorytet i siła argumentów przytaczanego orzeczenia może
odnieść skutki dla strony w skomplikowanych sprawach. Ponadto jak wskazuje wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 28 listopada 1967 r. (I PR 415/67, OSP 10/68, poz. 210): „Zasady współżycia
społecznego w rozumieniu art. 5 kc są pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z
całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy,
granice i kierunki jej rozstrzygnięcia w wyjątkowych sytuacjach, które przepis ten ma na
względzie. Dlatego dla zastosowania tego przepisu konieczna jest ocena całokształtu szczególnych
okoliczności danego rozpatrywanego wypadku w ścisłym powiązaniu nadużycia prawa z
konkretnym stanem faktycznym. Z tej też przyczyny w świetle art. 5 kc na podstawie zasad
współżycia społecznego nie można formułować dyrektyw o charakterze ogólnym. Zasady
współżycia społecznego mogą stanowić podstawę dokonania korektury w ocenie nietypowego
przypadku, nie służą jednak do uogólnień w sytuacjach uznawanych za typowe." Oczywiście
niewykluczone jest posłużenie się samą tezą orzeczenia, która w sposób ogólny, niezależny od
stanu faktycznego, interpretuje konkretne przepisy.