Powrót do rodowego nazwiska po rozwodzie

Odpowiedź prawnika: Powrót do rodowego nazwiska po rozwodzie

Zgodnie z art. 59 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa. Warto wskazać, że uprawnienie przewidziane to ma charakter kształtujący i ściśle osobisty. Sąd ani żaden organ nie może zmusić rozwiedzionego małżonka, aby przysługujące mu uprawnienie zrealizował. Wina w spowodowaniu rozkładu pożycia, który doprowadził do orzeczenia rozwodu, lub rażąco naganny sposób prowadzenia się byłego małżonka pozostają bez wpływu na te uprawnienia. Skorzystanie z wymienionego uprawnienia nie podlega kontroli ze strony przyjmującego. Przepis ten przyznaje rozwiedzionej żonie uprawnienie powrotu do nazwiska, które nosiła przed zawarciem małżeństwa. Oświadczenie w tym przedmiocie jednak może ona złożyć wyłącznie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego i w terminie trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodowego. Żaden inny organ nie jest uprawniony do przyjęcia oświadczenia. Termin trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu ma charakter terminu zawitego. Nie mają zatem do niego odpowiedniego zastosowania w drodze analogii przepisy o przerwaniu lub zawieszeniu biegu przedawnienia. Nie może on zostać ani skrócony, ani przedłużony, choćby zainteresowany nie mógł w okresie trzech miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego skorzystać ze swego uprawnienia. Tym samym w 9 lat od rozwodu nie może skorzystać Pani z tego trybu.

Wobec powyższego może Pani zmienić nazwisko wyłącznie na zasada ogólnych opisanych w Ustawie z dnia 17 października 2008 roku o zmianie imienia i nazwisk (Dz.U. 2008.220.1414, dalej ustawa). W pierwszej kolejności jednak należy zastanowić się czy w ogóle zmiana nazwiska będzie dopuszczalna. Zgodnie bowiem z art. 4 ust. 1 ustawy zmiany imienia lub nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, w szczególności gdy dotyczą zmiany:

1) imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka;

2) na imię lub nazwisko używane;

3) na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione;

4) na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.

Opisane przez ustawę „ważne powody” określone są jedynie przykładowo. W praktyce jednak zdarza się, że organ orzekający przyjmuje, iż zmiana nazwiska lub imienia może nastąpić, jeżeli spełnione są przesłanki wymienione w tym przepisie, nie zwracając uwagi na zwrot „w szczególności”. Mimo, że jest to z istoty błędne stanowisko to wolę zmiany nazwiska należy w sposób wyraźny i przekonywujący uzasadnić.

Zgodnie z art. 9 ustawy zmiana imienia lub nazwiska następuje na pisemny wniosek osoby ubiegającej się o zmianę. Organem właściwym do wydania decyzji o zmianie nazwiska (bo właśnie w takiej formie następuje ta czynność) jest kierownik urzędu stanu cywilnego właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego wnioskodawcy albo jego zastępca, a w przypadku braku takiego miejsca - kierownik urzędu stanu cywilnego właściwy ze względu na ostatnie miejsce pobytu stałego wnioskodawcy albo jego zastępca (art. 12 ustawy). Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska składa się osobiście do właściwego organu, natomiast dopuszcza się złożenie wniosku o zmianę nazwiska bez zachowania wymogu osobistego stawiennictwa pod warunkiem dokonania tej czynności w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym.

Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska zawiera (art. 11 ustawy) :

1. dane osoby, której zmiana dotyczy:

a) imię (imiona), nazwisko oraz nazwisko rodowe,

b) adres miejsca zameldowania na pobyt stały lub ostatni pobyt stały,

c) w przypadku braku miejsca zameldowania na pobyt, adres pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące,

d) numer PESEL

2. imię i nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana;

3. uzasadnienie.

Do wniosku o zmianę nazwiska dołącza się:

1. odpis zupełny aktu urodzenia;

2. odpis zupełny aktu małżeństwa;

3. odpisy zupełne aktów urodzenia małoletnich dzieci, jeżeli zmiana nazwiska rozciąga się na dzieci;

4. inne dokumenty uzasadniające zmianę nazwiska.

Warto wskazać, że do wniosku nie dołącza się dokumentów, ok których mowa w powyższych punktach 1-3 jeżeli zostały sporządzone w urzędzie stanu cywilnego, w którym osoba ubiega się o zmianę nazwiska. W przypadku decyzji odmownej przysługuje Pani odwołanie do wojewody.

Wniosek podlega opłacie skarbowej w kwocie 37 zł.