Powstanie obowiązku uiszczenia opłaty targowej

Odpowiedź prawnika: Powstanie obowiązku uiszczenia opłaty targowej

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, „opłatę targową pobiera się od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach.”

W literaturze wskazuje się, że ustawodawca nie określił, co należy rozumieć przez zwrot "dokonywanie sprzedaży", dlatego też należy wyjaśnić ten termin zgodnie z zasadami wykładni językowej i systemowej. W myśl art. 535 Kodeksu cywilnego, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. A zatem, "dokonujący sprzedaży" to nie tylko te osoby i jednostki, które sprzedały towar, ale również ci, których zamiarem była sprzedaż (niezrealizowana) na targowisku.

Można stwierdzić, że gdyby ustawodawca chciał, aby opłata była należna dopiero po dokonaniu sprzedaży zamiast zwrotu „dokonujących sprzedaży na targowiskach” użyłby zwrotu „którzy dokonali sprzedaży na targowiskach”.

Niestety, sądy administracyjne zajmują rozmaite stanowiska w tej sprawie. Na gruncie orzecznictwa problem pozostaje nierozstrzygnięty.

Podobne do powyższego głosu doktryny stanowisko w tej kwestii zajął Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z dnia  27 lipca 1994 r. (sygn. akt SA/Ł 1244/94, ONSA 1995, nr 3, poz. 116) stwierdził, iż „zdarzeniem prawnym, z którym ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 z późn. zm. - art. 15 ust. 1) wiąże obowiązek uiszczenia opłaty targowej, jest dokonywanie sprzedaży, a przynajmniej wyjście z ofertą sprzedaży, polegającą na wystawieniu towaru z oznaczeniem jego ceny.”

Podobny pogląd wyraził jeszcze NSA w Rzeszowie w wyroku z 8 listopada 1998 r. (SA/Rz 755/99), jednakże, co ciekawe, wyróżnił jeszcze tzw. „zajęcie miejsca” na targowisku, które jeszcze nie podlega opodatkowaniu. Dopiero rozłożenie towaru („wyjście z ofertą”) spowoduje obowiązek zapłaty podatku. Sąd stwierdził, iż: „zdarzeniem prawnym, z którym ustawa o podatkach i opłatach lokalnych wiąże obowiązek uiszczenia opłaty targowej, jest dokonywanie sprzedaży. Dokonywanie sprzedaży zaś oznacza zawieranie umów sprzedaży w rozumieniu art. 535 kodeksu cywilnego, a przynajmniej wyjście z ofertą sprzedaży przez wystawienie towaru i oznaczenie jego ceny. Tym samym ustanowienie opłaty targowej za samo zajęcie placu pod stoisko handlowe lub towar oznacza przekroczenie (...) zakresu uprawnień.”

Wydaje się, iż można w pełni podzielić pogląd zaprezentowany w powyższym orzeczeniu.

Tymczasem Naczelny Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z 12 października 1993 r. (SA/Lu 591/93, Wspólnota 1994/2/18) stwierdził, iż „Art. 15 ust. 1 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 z późn. zm.) stwarza podstawę do pobierania opłaty targowej od podmiotów dokonujących sprzedaży na targowiskach. Dokonywanie sprzedaży na targowiskach nie może oznaczać nic innego, jak zawieranie umów sprzedaży w rozumieniu art. 535 k.c. Samo zajęcie miejsca na targowisku lub poza nim nie jest równoznaczne z "dokonywaniem sprzedaży". Obowiązek uiszczania opłaty targowej powinien być konsekwencją dokonywania rzeczywistych transakcji kupna-sprzedaży. (...)”.

Wątpliwości co do momentu powstania obowiązku zapłaty opłaty targowej mogą się pojawić na gruncie niektórych nieprecyzyjnych tez orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przykładowo w tezie wyroku NSA z 25 października 2002 r. (III SA 680/02) stwierdzono, że „obowiązek uiszczenia opłaty targowej powstaje z momentem dokonania w danym dniu sprzedaży na targowisku”, żeby potem w uzasadnieniu Sąd stwierdził, iż „opłata targowa powinna dotyczyć dokonywania sprzedaży na targowiskach (wyjście z ofertą sprzedaży przez wystawienie towaru i oznaczenie jego ceny).”

Podsumowując, można przyjąć, że opłata targowa dotyczy dokonywania sprzedaży, przez co rozumiane jest wystawienie towaru i wyznaczenie ceny.