Praca na terenie całego kraju

Odpowiedź prawnika: Praca na terenie całego kraju

Podróżą służbową jest wykonywanie polecenia określonego przez pracodawcę poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub stałe miejsce pracy pracownika. Polecenie wyjazdu służbowego określa termin i miejsce wykonania zadania. Co do zasady więc, skoro stałym miejscem pracy pracownika jest pewien obszar, np. województwo, to wykonywanie pracy na tym terenie nie stanowi podróży służbowej, a więc pracownikowi nie przysługuje dieta ani ryczałt za nocleg. Z podróżą służbową mielibyśmy do czynienia wtedy, gdy w opisanej wyżej sytuacji miejscem pracy byłaby siedziba pracodawcy. Na trzecie z pytań można odpowiedzieć: oczywiście nie.

Jednakże ustalenie miejsca pracy w sposób wskazany w pytaniu, budzi kontrowersje. Zgodnie z orzeczeniem SN z dnia 11 kwietnia 2001 r., sygn. I PKN 350/2000 nie jest podróżą służbową stałe wykonywanie zadań w różnych miejscowościach i terminach, których wyboru dokonuje każdorazowo sam pracownik w ramach uzgodnionego rodzaju pracy. Jednak miejsce wykonywania pracy powinno być tak ustalone, by pracownik miał możliwość wykonywania zadań, wliczając w to czas dojazdu do miejsca ich wykonywania, w ramach umówionej dobowej i tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

SN w uzasadnieniu wskazał, iż "miejsce wykonywania pracy, jeżeli uzasadnia to rodzaj pracy, może zatem obejmować pewną zamkniętą przestrzeń poza granicami administracyjnymi jednej miejscowości. Ponieważ określenie miejsca pracy w taki sposób mogłoby jednak prowadzić niekiedy do obchodzenia przepisów o podróżach służbowych i przerzucania części kosztów pracy na pracownika, uzasadnione jest pytanie jak szeroką przestrzeń można traktować jako prawidłowo uzgodnione miejsce wykonywania pracy? (...) Z treści § 4 ust. 6 pkt 1 zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej [red: obecnie rozporządzenia w sprawie trybu wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podroży służbowej na obszarze kraju] można wnosić, że pobyt poza miejscem wykonywania pracy w wymiarze do 8 godzin na dobę nie powoduje zmian w sytuacji życiowej pracownika, które uzasadniałyby wypłatę diety (ekwiwalentu na pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia w czasie podróży służbowej). Wydaje się wobec tego usprawiedliwione twierdzenie, że miejsce wykonywania pracy powinno być tak ustalone, by pracownik miał możliwość wykonania zadań, wliczając w to czas dojazdu do miejsca ich wykonywania, w ramach umówionej dobowej i tygodniowej normy czasu pracy (ewentualnie w przyjętym okresie rozliczeniowym)."

Zatrudnianie pracowników na podstawie umowy o pracę, z której wynika, iż miejscem pracy jest teren całego kraju (czy: budowy na terenie całego kraju) może więc zostać uznane za obejście przepisów prawa pracy.