Prawo do nazwy firmy

Odpowiedź prawnika: Prawo do nazwy firmy

Nazw firmy może być chroniona na dwa podstawowe sposoby. Pierwszym z  nich jest ochrona nazwy jako dobra osobistego, drugim ochrona nazwy przed czynami nieuczciwej konkurencji. Prawo do firmy przysługujące przedsiębiorcy jest chronione analogicznie do innych dóbr osobistych na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, a w razie dokonanego naruszenia przedsiębiorca może żądać usunięcia skutków tego naruszenia oraz złożenia oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie (np. jeśli inny przedsiębiorca wbrew przepisom będzie działał pod firmą, która już istnieje na rynku w tej samej branży, przedsiębiorca którego firma została wykorzystana bezprawnie może żądać, zaprzestania posługiwania się jego firmą). Poza tym, przedsiębiorca którego firma została bezprawnie wykorzystana, może żądać naprawienia szkody majątkowej, która powstała w wyniku naruszenia albo wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.

Z kolei według przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czynem nieuczciwej konkurencji jest między innymi oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd, co do jego tożsamości np. przez używanie firmy czy nazwy. W przypadku naruszenia lub zagrożenia interesu danego przedsiębiorcy czynem nieuczciwej konkurencji (w tym bezprawnym używaniem firmy) można żądać:

1. zaniechania niedozwolonych działań, tj. w danym wypadku zaniechania używania firmy;

2. usunięcia skutków niedozwolonych działań, tj. m.in. zmiany bezprawnie używanej firmy wraz z wykreśleniem jej z rejestru handlowego;

3. złożenia odpowiedniego (w treści i formie) oświadczenia (jednokrotnego lub wielokrotnego) np. w postaci ogłoszenia w prasie;

4. naprawienia na zasadach ogólnych wyrządzonej szkody (tj. odszkodowania);

5. wydania bezprawnie uzyskanych korzyści - również na zasadach ogólnych;

6. zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochrony dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

Oba te sposoby może więc zastosować firma, której nazwa powstała i była używana wcześniej w tej branży. Podstawową zasadą w tego typu sprawach jest bowiem zasada pierwszeństwa. W opisanym przypadku natomiast istnieje niestety firma, która używała danej nazwy wcześniej. Dlatego w przedstawionym przypadku być może wyjściem będzie zarejestrowanie znaku towarowego. Nie jest to oczywiście to samo co nazwa firmy, ale może pomóc w odpowiednim wyróżnieniu towarów. Znakiem towarowym, może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy. W razie zgłoszenia takiego znaku towarowego podstawową kwestią będzie prawdopodobnie rozstrzygnięcie, czy znak ten nie narusza praw osobistych lub majątkowych osób trzecich. Pierwszeństwo do uzyskania prawa ochronnego na znak towarowy oznacza się według daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym (zgłoszenie uważa się za dokonane w dniu, w którym wpłynęło ono do Urzędu Patentowego lub zostało odebrane telefaksem). W zgłoszeniu znaku towarowego należy określić znak towarowy oraz wskazać towary, dla których znak ten jest przeznaczony (Urząd Patentowy wyznaczy, pod rygorem umorzenia postępowania, termin do uzupełnienia zgłoszenia, jeżeli stwierdzi, że nie zawiera ono wszystkich części).

O zgłoszeniu znaku towarowego Urząd Patentowy dokonuje ogłoszenia niezwłocznie po upływie 6 miesięcy od daty dokonania zgłoszenia.

Od dnia ogłoszenia osoby trzecie mogą zapoznać się ze wskazanym w zgłoszeniu znakiem towarowym oraz wykazem towarów, dla których znak jest przeznaczony, jak też zgłaszać do Urzędu Patentowego uwagi co do istnienia okoliczności uniemożliwiających udzielenie prawa ochronnego. Wydanie decyzji o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy następuje po sprawdzeniu przez Urząd Patentowy, czy są spełnione ustawowe warunki wymagane dla uzyskania prawa.

Czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym. Prawo ochronne na znak towarowy może zostać, na wniosek uprawnionego, przedłużone dla wszystkich lub części towarów, na kolejne okresy dziesięcioletnie.

Można też w przedstawionym przypadku rozważyć zgłoszenie przez wspomniane trzy firmy wspólnego znaku towarowego.