Prawo pierwszeństwa nabycia udziałów

Odpowiedź prawnika: Prawo pierwszeństwa nabycia udziałów

Odpowiedź na pytanie zależy od tego, czy prawo pierwszeństwa dotyczy objęcia nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym (przewidziane w art. 258 par. 1 ustawy Kodeks spółek handlowych), czy też jest to ograniczenie w zbywaniu udziałów, wprowadzone do umowy spółki na podstawie art. 182 par. 1 k.s.h. W celu rozstrzygnięcia tej kwestii należy dokładnie przeanalizować postanowienia umowy spółki. W przypadku gdy umowa spółki przewiduje dla wspólników prawo pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym, postanowienie to nie znajdzie zastosowania do sprzedaży udziałów, ponieważ nie są sprzedawane "nowe udziały w podwyższonym kapitale zakładowym".

W przypadku, gdy umowa spółki ogranicza zbycie udziału w ten sposób, że zastrzega prawo pierwokupu udziału dla pozostałych wspólników, skuteczność zbycia udziałów na rzecz jednego ze wspólników i ewentualne konsekwencje takiej sprzedaży zależą również od sformułowania postanowienia umowy. Jeśli umowa przewiduje prawo pierwokupu w razie sprzedaży udziałów "osobie trzeciej", należy wnioskować, że nie obejmuje ono sytuacji, w której sprzedaż dokonywana jest na rzecz jednego ze wspólników. Jeśli natomiast postanowienie spółki przewiduje, że "w razie zbycia udziału przez jednego ze wspólników, pozostali wspólnicy mają pierwszeństwo nabycia udziałów przeznaczonych do zbycia" - należy uznać, że pozostali wspólnicy powinni zostać zawiadomieni o planowanej sprzedaży udziału. Jeśli jest kilku uprawnionych z prawa pierwokupu, a niektórzy z nich nie wykonują swojego prawa, pozostali mogą je wykonać w całości (art. 602 ustawy Kodeks cywilny). Jeśli zbywca nie zawiadomi uprawnionych z prawa pierwokupu o zamierzanym zbyciu udziału, ponosi on odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę (art. 599 ustawy Kodeks cywilny). Dokładne przeanalizowanie postanowień umowy spółki powinno zatem dać odpowiedź na pytanie, kiedy pozostałym wspólnikom przysługuje prawo pierwszeństwa. Należy również dodać, że w przypadku wprowadzenia ograniczeń w zbywaniu udziałów, umowa powinna dokładnie określać te ograniczenia i skutki ich naruszenia.