Procentowe określenie wysokości alimentów

Odpowiedź prawnika: Procentowe określenie wysokości alimentów

 Orzekając o obowiązku alimentacyjnym sąd stosuje zasady dotyczące alimentowania dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, wymienione w art. 133 § 1, art. 135 i 136 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie zatem z treścią art. 135 kro zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (czyli Państwa dziecka) oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (czyli Pani męża).

 Co do zasady sąd określając zakres zobowiązania alimentacyjnego tego z małżonków, u którego dziecko nie przebywa posługuje się konkretną kwotą – biorąc pod uwagę wyżej wymienione okoliczności.

 Określanie świadczeń alimentacyjnych inaczej niż przez wskazanie konkretnej sumy należności (czyli właśnie procentowo lub ułamkowo), choć możliwe, to wywołało liczne kontrowersje zarówno w literaturze, jak i w orzecznictwie. SN początkowo wyrażał się o takim sposobie określenia wysokości świadczeń alimentacyjnych negatywnie, by następnie zmienić linię orzecznictwa wyrokiem z dnia 26 czerwca 1968 r., II CZ118/68 (OSNCP 1969, nr 5). Szereg wątpliwości co do takiego sposobu orzekania o alimentach (procentowo lub ułamkowo) podnosi doktryna prawa. Po pierwsze nie ma wcale w ustawie podstawy prawnej do orzekania w taki sposób. Po drugie - a ważne z praktycznego punktu widzenia – ewentualna egzekucja takich świadczeń byłaby bardzo utrudniona, ze względu na potrzebę ciągłego monitorowania zarobków zobowiązanego (w Pani sytuacji tym trudniejsza i czasochłonna, że mąż stale zamieszkuje w Niemczech).

 Sądy nie wykluczają rzecz jasna takiej możliwości, co dobitnie wykazuje teza orzeczenia SN z dnia  9 listopada 1994 r.: Podstawą obliczenia kwoty alimentów zasądzonych procentowo, egzekwowanych z renty, jest jej wysokość netto. (III CZP 138/94). Może Pani zatem złożyć wniosek o zasądzenie alimentów w taki sposób w pozwie lub na rozprawie.  

 Określenie wysokości alimentów przez sąd w trakcie rozwodu będzie miało miejsce z urzędu, bez względu na podjęte przez Panią działania. Postępowanie rozwodowe toczy się jednak przed sądem okręgowym. Do rozstrzygania o alimentach za okres sprzed wniesienia pozwu o rozwód właściwym jest sąd rejonowy.

Tam też musi Pani wnieść pozew o podwyższenie alimentów wstecz z powodu zmiany okoliczności. Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zwiększenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie się możliwości zaspokajania potrzeb własnymi siłami. Wynika z tego, że rozstrzygnięcie o żądaniu opartym na art. 138 kro wymaga, porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty, ze stanem istniejącym w okresie, za który domagać się Pani chce ich podwyższenia. Na Pani – jako osobie, która działa w imieniu dziecka jako jej przedstawiciel ustawowy – ciąży obowiązek udowodnienia, że wyżej opisane zmiany zaszły.

 Dodatkowo komplikuje sprawę fakt, że co do zasady podniesienie wysokości alimentów wstecz, zostanie zasądzone, jeśli w chwili wniesienia pozwu dalej istnieją jakieś niezaspokojone potrzeby uprawnionego, które wyższa kwota alimentów mogłaby pokryć lub np. na zaspokojenie tych potrzeb została zaciągnięta pożyczka.

 Proszę pamiętać również, że roszczenia z tytułu alimentów przedawniają się z upływem trzech lat, co w efekcie powoduje, że maksymalnym okresem, za który może Pani żądać podniesienia alimentów są właśnie 3 lata.