Przedawnienie karalności przestępstwa

Odpowiedź prawnika: Przedawnienie karalności przestępstwa

Zgodnie z art. 101 kodeksu karnego (kk) karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:

1. 30 - gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa,

2. 20 - gdy czyn stanowi inną zbrodnię,

3. 15 - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat,

4. 10 - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata,

5. 5 - gdy chodzi o pozostałe występki.

Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia.

W wypadkach przewidzianych powyżej, jeżeli dokonanie przestępstwa zależy od nastąpienia określonego w ustawie skutku, bieg przedawnienia rozpoczyna się od czasu, gdy skutek nastąpił.

Warto również wskazać na przepis art. 103 kk, zgodnie z którym, nie można wykonać kary, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło lat:

1. 30 - w razie skazania na karę pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą, 

2. 15 - w razie skazania na karę pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat, 

3. 10 - w razie skazania na inną karę. 

Bieg terminu przedawnienia czynu ciągłego (określonego w art. 12 kk) - a z takim mamy do czynienia w niniejszej sprawie - rozpoczyna się od zakończenia ostatniego zachowania objętego znamieniem ciągłości Należy zaznaczyć, że o długości terminów przedawnienia karalności decyduje ustawowe zagrożenie określone w części szczególnej Kodeksu karnego, a nie kara, jaka może być sprawcy faktycznie wymierzona.

W związku z faktem, że karalność przestępstwa:

• z art. 291 § 1 kk zagrożone jest karą pozbawienia wolności do 5 lat, jego karalność ustanie po upływie 10 lat od jego popełnienia;

• z art. 258 § 2 kk zagrożone jest karą pozbawienia wolności do 8 lat, jego karalność ustanie po upływie  15 lat od jego popełnienia;

• z art. 229 § 3 kk zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 10, jego karalność ustanie po upływie 15 lat pozbawienia wolności.

W opisanym stanie faktycznym ma również znaczenie przepis art. 102 kk, zgodnie z którym jeżeli w okresie przewidzianym w art. 101 wszczęto postępowanie przeciwko osobie, karalność popełnionego przez nią przestępstwa określonego w § 1 pkt 1-3 (w niniejszej odpowiedzi będą to pkt 1-4) ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach - z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu. Wszczęcie postępowania przeciwko osobie następuje z chwilą przedstawienia jej zarzutu.

W niniejszej sprawie przepis ten będzie miał bardzo istotne znaczenie, albowiem okres przedawnienia karalności nie biegnie od momentu wszczęcia postępowania przeciwko osobie podejrzanej.

Jak wynika z opisu sytuacji, postępowania przeciwko podejrzanemu zostało już wszczęte (przyjmujemy, że zarzuty zostały przedstawione) i jeszcze nie zakończyło się, a w związku z tym termin przedawnienia karalności uległ przerwaniu - nie biegnie. Po zakończeniu postępowania np. poprzez umorzenie, termin ten będzie biegł na nowo w sposób określony w art. 102 kk. Jeżeli jednak postępowania zakończy się wyrokiem skazującym, termin przedawnienia karalności będzie bezprzedmiotowy, albowiem sprawca zostanie ukarany. W tym przypadku zastosowanie znajdzie termin przedawnienia wykonania kary z art. 103 kk.