Uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia - Skutki prawne i procedura

Pytanie klienta:

""Jeśli organ wyższej instancji uchylił decyzję organu niższej instancji odmawiającą stwierdzenia nieważności (na podstawie art.156 k.p.a.) innej decyzji administracyjnej, to jakie są konsekwencje takiej sytuacji i jaką teraz należy przyjąć procedurę w kwestii stwierdzenia nieważności spornej decyzji?""

Odpowiedź prawnika:

Najważniejsze informacje

Gdy organ odwoławczy uchyli decyzję odmawiającą stwierdzenia nieważności i decyduje  przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji, strona nie musi podejmować żadnych dodatkowych czynności - organ pierwszej instancji jest zobowiązany do ponownego rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nieważności.

Decyzje organu odwoławczego - możliwe rozstrzygnięcia

Zgodnie z art. 138 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, organ odwoławczy może wydać następujące decyzje:

1. Utrzymanie w mocy

Organ odwoławczy utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję odmawiającą stwierdzenia nieważności

2. Uchylenie i orzeczenie co do istoty

Organ uchyla decyzję i sam rozstrzyga sprawę, stwierdzając nieważność lub odmawiając jej stwierdzenia

3. Uchylenie i umorzenie

Organ uchyla zaskarżoną decyzję i umarza postępowanie pierwszej instancji

4. Umorzenie postępowania odwoławczego

Organ umarza postępowanie odwoławcze (np. z powodu cofnięcia odwołania)

Przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia

Zgodnie z art. 138 § 2 KPA, organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji, gdy decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie.

Ważne!

Przekazanie sprawy jest wyjątkiem od zasady, że organ odwoławczy orzeka co do istoty sprawy. Zgodnie z aktualnym orzecznictwem, zasadą jest, że organ odwoławczy powinien rozstrzygnąć sprawę merytorycznie, a przekazanie do ponownego rozpatrzenia następuje jedynie w szczególnych przypadkach.

Procedura po przekazaniu sprawy

Krok 1: Automatyczny powrót sprawy

Sprawa zostaje automatycznie przekazana z powrotem organowi pierwszej instancji bez konieczności podejmowania jakichkolwiek czynności przez stronę.

Krok 2: Wskazówki organu odwoławczego

Organ odwoławczy może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy. Zgodnie z art. 138 § 2a KPA, w przypadku błędnej wykładni przepisów prawa, organ odwoławczy określa także wytyczne w zakresie wykładni tych przepisów.

Krok 3: Ponowne rozpatrzenie przez organ I instancji

Organ pierwszej instancji jest zobowiązany do ponownego merytorycznego rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji zgodnie z art. 156 KPA.

Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji

Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organ pierwszej instancji będzie badał, czy zachodzą przesłanki z art. 156 § 1 KPA:

Naruszenie właściwości

Decyzja wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości miejscowej lub rzeczowej

Brak podstawy prawnej

Decyzja wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa

Sprawa już rozstrzygnięta

Decyzja dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną

Niewłaściwy adresat

Decyzja została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie

Ograniczenia czasowe

Przesłanki negatywne

Zgodnie z art. 156 § 2 KPA, nie stwierdza się nieważności decyzji, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.

Zgodnie z art. 158 § 3 KPA, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło trzydzieści lat, nie wszczyna się postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.

Charakter wiążący wytycznych organu odwoławczego

Zgodnie z aktualnym stanowiskiem doktryny i orzecznictwa, wytyczne określone przez organ odwoławczy w decyzji kasacyjnej mają charakter wiążący dla organu pierwszej instancji. Oznacza to, że organ pierwszej instancji jest zobowiązany do ich uwzględnienia przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.

Podsumowanie

Po uchyleniu decyzji odmawiającej stwierdzenia nieważności i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia:

  • Strona nie musi podejmować żadnych czynności
  • Organ pierwszej instancji zobowiązany jest do ponownego merytorycznego rozpatrzenia sprawy
  • Organ musi uwzględnić wskazówki i wytyczne organu odwoławczego
  • Badaniu podlegają przesłanki z art. 156 § 1 KPA
  • Obowiązują ograniczenia czasowe z art. 156 § 2 i art. 158 § 3 KPA

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.