Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Najważniejsze informacje
Gdy organ odwoławczy uchyli decyzję odmawiającą stwierdzenia nieważności i decyduje przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji, strona nie musi podejmować żadnych dodatkowych czynności - organ pierwszej instancji jest zobowiązany do ponownego rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nieważności.
Decyzje organu odwoławczego - możliwe rozstrzygnięcia
Zgodnie z art. 138 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, organ odwoławczy może wydać następujące decyzje:
1. Utrzymanie w mocy
Organ odwoławczy utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję odmawiającą stwierdzenia nieważności
2. Uchylenie i orzeczenie co do istoty
Organ uchyla decyzję i sam rozstrzyga sprawę, stwierdzając nieważność lub odmawiając jej stwierdzenia
3. Uchylenie i umorzenie
Organ uchyla zaskarżoną decyzję i umarza postępowanie pierwszej instancji
4. Umorzenie postępowania odwoławczego
Organ umarza postępowanie odwoławcze (np. z powodu cofnięcia odwołania)
Przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia
Zgodnie z art. 138 § 2 KPA, organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji, gdy decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie.
Ważne!
Przekazanie sprawy jest wyjątkiem od zasady, że organ odwoławczy orzeka co do istoty sprawy. Zgodnie z aktualnym orzecznictwem, zasadą jest, że organ odwoławczy powinien rozstrzygnąć sprawę merytorycznie, a przekazanie do ponownego rozpatrzenia następuje jedynie w szczególnych przypadkach.
Procedura po przekazaniu sprawy
Krok 1: Automatyczny powrót sprawy
Sprawa zostaje automatycznie przekazana z powrotem organowi pierwszej instancji bez konieczności podejmowania jakichkolwiek czynności przez stronę.
Krok 2: Wskazówki organu odwoławczego
Organ odwoławczy może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy. Zgodnie z art. 138 § 2a KPA, w przypadku błędnej wykładni przepisów prawa, organ odwoławczy określa także wytyczne w zakresie wykładni tych przepisów.
Krok 3: Ponowne rozpatrzenie przez organ I instancji
Organ pierwszej instancji jest zobowiązany do ponownego merytorycznego rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji zgodnie z art. 156 KPA.
Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji
Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organ pierwszej instancji będzie badał, czy zachodzą przesłanki z art. 156 § 1 KPA:
Naruszenie właściwości
Decyzja wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości miejscowej lub rzeczowej
Brak podstawy prawnej
Decyzja wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa
Sprawa już rozstrzygnięta
Decyzja dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną
Niewłaściwy adresat
Decyzja została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie
Ograniczenia czasowe
Przesłanki negatywne
Zgodnie z art. 156 § 2 KPA, nie stwierdza się nieważności decyzji, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.
Zgodnie z art. 158 § 3 KPA, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło trzydzieści lat, nie wszczyna się postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.
Charakter wiążący wytycznych organu odwoławczego
Zgodnie z aktualnym stanowiskiem doktryny i orzecznictwa, wytyczne określone przez organ odwoławczy w decyzji kasacyjnej mają charakter wiążący dla organu pierwszej instancji. Oznacza to, że organ pierwszej instancji jest zobowiązany do ich uwzględnienia przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.
Podsumowanie
Po uchyleniu decyzji odmawiającej stwierdzenia nieważności i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia:
- Strona nie musi podejmować żadnych czynności
- Organ pierwszej instancji zobowiązany jest do ponownego merytorycznego rozpatrzenia sprawy
- Organ musi uwzględnić wskazówki i wytyczne organu odwoławczego
- Badaniu podlegają przesłanki z art. 156 § 1 KPA
- Obowiązują ograniczenia czasowe z art. 156 § 2 i art. 158 § 3 KPA