Rachunki bankowe dla nierezydentów

Pytanie:

"W regulaminach banków z którymi miałem do czynienia znajdują się zapisy o tym, że jedynie osoby mieszkające w Polsce mogą otwierać rachunki.Czy taki zapis jest zgodny z polskim prawem a jeśli tak, to czy takie prawo jest zgodne z regulacjami unijnymi? Czy bank w państwie członkowskim może odmówić prowadzenia rachunku osobie mającej miejsce zamieszkania w innym kraju UE?"

Odpowiedź prawnika: Rachunki bankowe dla nierezydentów

Od dnia akcesji Rzeczypospolitej Polskiej do UE na naszym terytorium obowiÄ…zujÄ… cztery podstawowe swobody unijne: swoboda przepÅ‚ywu osób, towaru, i kapitaÅ‚u oraz swoboda Å›wiadczenia usÅ‚ug. Poprzez swobodÄ™ przepÅ‚ywu kapitaÅ‚u należy rozumieć możliwość dokonywania transferu zysków z jednego kraju czÅ‚onkowskiego UE do drugiego oraz prawo inwestowania i nabywania wszelkich walorów rzeczowych i finansowych za granica bez żadnych przeszkód. W praktyce oznacza to możliwość swobodnego prowadzenia dziaÅ‚alnoÅ›ci na terenie Wspólnoty oraz dokonywania w dowolnej formie rozliczeÅ„ finansowych miÄ™dzy obywatelami oraz osobami prawnymi w ramach Unii Europejskiej. Zatem należy uznać, iż każdy mieszkaniec PaÅ„stwa CzÅ‚onkowskiego ma prawo do otwarcia i prowadzenia rachunku bankowego w dowolnie wybranym przez siebie banku, majÄ…cym siedzibÄ™ na terytorium dowolnego PaÅ„stwa CzÅ‚onkowskiego UE.

Polskie prawo bankowe nie wprowadza ograniczeÅ„ tej swobody w tym sensie, iż nie wymaga przedstawienia dowodu staÅ‚ego zamieszkania na terytorium RP w celu zawarcia umowy rachunku bankowego. Należy zatem stwierdzić, iż omawiany wymóg stawiany przez banki w swoich regulaminach nie znajduje oparcia w przepisach polskiego prawa bankowego.

Jednakże, naszym zdaniem, żądanie przedstawienia zaświadczenia o stałym pobycie na obcokrajowca na terytorium RP może być uzasadniane następującymi okolicznościami.

  • Po pierwsze wymóg ten może odnosić siÄ™ do obywateli paÅ„stw, nie bÄ™dÄ…cych czÅ‚onkami UE.
  • Po drugie do umowy rachunku bankowego zastosowanie ma przepis art. 3531 kodeksu cywilnego (k.c.) ustanawiajÄ…cy zasadÄ™ swobody umów. Jak wskazuje siÄ™ w doktrynie treÅ›ciÄ… tej zasady jest swoboda w podjÄ™ciu decyzji o zawarciu lub niezawarciu umowy a także w wyborze kontrahenta. Z art. 3531 (w powiÄ…zaniu jednak z pozostaÅ‚ymi przepisami Kodeksu cywilnego) można wyprowadzić wniosek, że zasada swobody umów wiąże siÄ™ z czterema zasadniczymi cechami: 1) istnieje swoboda zawarcia lub niezawarcia umowy, 2) istnieje możliwość swobodnego wyboru kontrahenta, 3) treść umowy może być przez strony ksztaÅ‚towana w zasadzie w sposób dowolny, 4) forma umowy również w zasadzie zależy od woli stron. MówiÄ…c o zasadzie swobody umów w Å›cisÅ‚ym tego sÅ‚owa znaczeniu, należy mieć na uwadze tylko wpÅ‚yw stron na treść umowy, a wiÄ™c unormowanie zawarte w art. 3531 (tak: Tadeusz WiÅ›niewski w: Dmowski StanisÅ‚aw, Sychowicz Marek, CiepÅ‚a Helena, KoÅ‚akowski Krzysztof, WiÅ›niewski Tadeusz, Å»uÅ‚awska CzesÅ‚awa, Gudowski Jacek, Bieniek Gerard: Najnowsze wydanie:  Komentarz do kodeksu cywilnego. KsiÄ™ga trzecia. ZobowiÄ…zania. Tom I; Warszawa 2009 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie IX) ss. 851). Nie można bowiem powiedzieć, iż ktokolwiek ma roszczenie do banku o zawarcie umowy rachunku bankowego. Wydaje siÄ™ jednakże, iż odgórne ustanowienie wymogu posiadania staÅ‚ego miejsca zamieszkania na terytorium RP wobec obywateli PaÅ„stw CzÅ‚onkowskich UE w celu zawarcia rachunku bankowego stanowi ograniczenie swobody przepÅ‚ywu kapitaÅ‚u, które nie może zostać uzasadnione swobodÄ… umów.  
  • Po trzecie należy pochylić siÄ™ nad kwestiÄ… licencji banku na wykonywanie czynnoÅ›ci bankowych poza granicami kraju. Aby bank mógÅ‚ dokonywać jakichkolwiek czynnoÅ›ci bankowych potrzebne do tego stosowne zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego. Stosowne zezwolenie jest udzielane w zezwoleniu na utworzenie banku. Jednakże aby bank z jednego PaÅ„stwa CzÅ‚onkowskiego mógÅ‚ wykonywać dziaÅ‚alność bankowÄ… na terytorium innego PaÅ„stwa CzÅ‚onkowskiego potrzebna jest do tego wymiana stosownych zawiadomieÅ„ pomiÄ™dzy organami paÅ„stwowymi sprawujÄ…cymi nadzór nad systemem bankowym w obu PaÅ„stwach. Przepis ten [art. 48b ustawy prawo bankowe – przyp. red], majÄ…cy zwiÄ…zek z art. 48a, zawiera zasadÄ™ uznawania na obszarze Unii Europejskiej przez paÅ„stwo goszczÄ…ce licencji (w Polsce noszÄ…cej nazwÄ™ zezwolenia na utworzenie banku, o treÅ›ci wskazanej w art. 34 ust. 1) uzyskanej w paÅ„stwie macierzystym. Dopuszcza wykonywanie przez bank krajowy tych czynnoÅ›ci (wszystkich lub niektórych), jakie zostaÅ‚y objÄ™te zezwoleniem, aczkolwiek do faktycznego rozpoczÄ™cia dziaÅ‚alnoÅ›ci w innym paÅ„stwie czÅ‚onkowskim Unii Europejskiej potrzebna jest jeszcze wymiana informacji (zawiadomieÅ„) miÄ™dzy wÅ‚aÅ›ciwymi wÅ‚adzami nadzorczymi. TÄ™ swoistÄ… procedurÄ™ regulujÄ… dalsze przepisy rozdziaÅ‚u 2a (art. 48c–48g), przy czym jest ona bardziej skomplikowana w przypadku zamiaru utworzenia przez bank krajowy oddziaÅ‚u, a prostsza w przypadku zamiaru podjÄ™cia dziaÅ‚alnoÅ›ci transgranicznej – tak: Fojcik-Mastalska Eugenia [w:] BÄ…czyk MirosÅ‚aw, Góral LesÅ‚aw, Fojcik-Mastalska Eugenia (redakcja), PisuliÅ„ski Jerzy, PyzioÅ‚ Wojciech Najnowsze wydanie:  Prawo bankowe. Komentarz; Warszawa 2007 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis  str. (wydanie V) ss. 840). Zatem jeżeli bank nie posiada stosownych zezwoleÅ„ do prowadzenia dziaÅ‚alnoÅ›ci bankowej na terytorium innego PaÅ„stwa CzÅ‚onkowskiego to wymóg posiadania staÅ‚ego zamieszkania na terytorium RP przy otwieraniu rachunków bankowych wydaje siÄ™ uzasadniony i nie narusza zasady swobody przepÅ‚ywu kapitaÅ‚u. Stanowisko to jest o tyle dyskusyjne, iż posiadanie staÅ‚ego pobytu w Polsce przez obcokrajowca jeszcze nie przesÄ…dza o tym, iż umowa nie zostaÅ‚a zawarta na terytorium innego kraju (chociaż jest to maÅ‚o prawdopodobne). Dodatkowym argumentem stanowiÄ…cym o sÅ‚aboÅ›ci prezentowanego argumentu jest fakt niejako utożsamiania posiadania miejsca staÅ‚ego pobytu w RP z terytorium PaÅ„stwa, na którym wykonywana jest dziaÅ‚alność bankowa. PytajÄ…cemu bowiem chodzi zapewne o przypadek, w którym obywatel kraju czÅ‚onkowskiego UE przyjeżdża do Polski i chce zaÅ‚ożyć konto w banku korzystajÄ…c ze swobody przepÅ‚ywu kapitaÅ‚u. Wydaje siÄ™ zatem, iż w takim przypadku czynnoÅ›ci bankowe dokonywane sÄ… na terytorium RP. 

PodsumowujÄ…c wydaje siÄ™, iż zawarcie w regulaminie banku odgórnego warunku, iż dla zawarcia umowy rachunku bankowego pomiÄ™dzy bankiem a obywatelem PaÅ„stwa CzÅ‚onkowskiego UE wymaga siÄ™ udowodnienia posiadania staÅ‚ego pobytu w Polsce jest ograniczeniem swobody przepÅ‚ywu kapitaÅ‚u. Nie podejmujemy siÄ™ jednakże rozstrzygnąć tej kwestii w sposób jednoznaczny. Wskazujemy, iż wÅ‚aÅ›ciwym organem, wÅ‚adnym do rozstrzygniÄ™cia wskazanego problemu jest niezawisÅ‚y sÄ…d.

 


Zespół prawników
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika