Skarga pauliańska przeciwko kolejnemu nabywcy
Pytanie:
"Mamy zamiar złożyć skargę pauliańską przeciwko pewnej osobie, która uzyskała korzyść majątkową (w postaci samochodu) od naszego dłużnika z pokrzywdzeniem nas - wierzyciela, łącznie z wnioskiem o zabezpieczenie roszczenia. Uważamy, iż podstawy roszczenia są bardzo silne, a co za tym idzie sam m.in. charakter sprawy decyduje o konieczności udzielenia zabezpieczenia. Co jednak w wypadku, gdy Sąd nie udzieli zabezpieczenia, a pozwany sprzeda samochód już po skierowaniu do Sądu pozwu? Czy w takim wypadku stracimy możliwość uzyskania korzystnego wyroku? Czy np. Sąd dopozwie kupca, a w przypadku, gdy nie wykażemy, że posiadał on wiedzę na temat sprawy, oddali powództwo? Czy możliwe będzie domaganie się ekwiwalentu pieniężnego od pozwanego, z powodu zaistnienia faktu sprzedaży samochodu?"
Odpowiedź prawnika: Skarga pauliańska przeciwko kolejnemu nabywcy
Dzięki instytucji skargi pauliańskiej wierzyciel może żądać uznania za bezskuteczną w stosunku do niego czynności dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela. Zgodnie z art. 527 kc gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.
Skarga pauliańska i uznanie na jej podstawie czynności za bezskuteczną pozwala wierzycielowi dochodzić zaspokojenia wierzytelności z pierwszeństwem przed wierzycielami osoby trzeciej - z przedmiotów majątkowych, które wskutek czynności uznanej za bezskuteczną wyszły z majątku dłużnika albo do niego nie weszły.
W wypadku gdy osoba trzecia rozporządziła uzyskaną korzyścią, wierzyciel może wystąpić bezpośrednio przeciwko osobie, na której rzecz rozporządzenie nastąpiło, jeżeli osoba ta wiedziała o okolicznościach uzasadniających uznanie czynności dłużnika za bezskuteczną albo jeżeli rozporządzenie było nieodpłatne.
Wierzyciel musiałby udowodnić, że taka osoba wiedziała, że dłużnik podjął czynność prawną, w wyniku której osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową z pokrzywdzeniem swych wierzycieli. Wiedzę ocenia się według chwili, w której nastąpiło nabycie samochodu.
Na podstawie skargi pauliańskiej nie można więc żądać od tej osoby trzeciej żadnego ekwiwalentu, czy po prostu ceny uzyskanej za samochód.
W literaturze prawniczej można jednak spotkać pogląd, iż po dalszym zbyciu rzeczy, gdy nie można żądać uznania czynności za bezskuteczną w odniesieniu do dalszego nabywcy, możliwe jest skierowanie przeciwko pierwszemu nabywcy roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Takie roszczenie nie jest już oczywiście ograniczone do konkretnego przedmiotu, lecz można je egzekwować z całego majątku nabywcy. Podstawą byłby tu art. 409 kc, zgodnie z którym obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Znaczenie dla tej odpowiedzialności będzie miała przede wszystkim chwila doręczenia tej osobie pozwu zawierającego skargę pauliańską.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?