służebność czerpania wody

Odpowiedź prawnika: służebność czerpania wody

Problematyka związana z ograniczonymi prawami rzeczowymi, jakimi są służebności przesyłu została uregulowana w Kodeksie cywilnym (Dz.U. 1964 r. Nr 16 poz. 93 z poźn. zm). Ustawa ta wyróżnia służebności gruntowe, osobiste i przesyłu. W świetle przedstawionej sytuacji należy rozważyć przepisy dotyczące służebności gruntowej i przesyłu.

Zaczynając od tej ostatniej trzeba wskazać, iż zgodnie z art. 305 [1] k.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).  Jako, że Agata O. nie jest przedsiębiorcą, do którego należą te urządzenia, to przepisy o służebności przesyłu nie będą w rozpatrywanym przypadku brane pod uwagę. 

Jeśli natomiast chodzi o służebność gruntową, to zgodnie z art. 285 § 1. nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Z kolei zgodnie z art. 287 i 288 k.c. zakres służebności gruntowej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według zasad współżycia społecznego przy uwzględnieniu zwyczajów miejscowych. Jednocześnie służebność gruntowa powinna być wykonywana w taki sposób, żeby jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej. Jak zauważył Stanisław Rudnicki w publikacji "Najnowsze wydanie:  Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe." (Warszawa 2011, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie X), ss. 560) " [...] o prawidłowej wykładni obu wymienionych przepisów decydują w dużym stopniu elementy ocenne, niemożliwe do zdefiniowania w oderwaniu od każdej konkretnej sprawy. Wydaje się, że należy brać zawsze pod uwagę, że każde obciążenie nieruchomości służebnością gruntową stanowi ograniczenie uprawnień właściciela zmniejszające użyteczność, a tym samym i wartość nieruchomości obciążonej. Dlatego przy ustalaniu zakresu służebności gruntowej i określaniu sposobu jej wykonywania wskazana jest daleko posunięta ostrożność i wstrzemięźliwość."

Biorąc pod uwagę powyższe odpowiedź na postawione pytanie jest uzależniona od tego, jakie zwyczaje miejscowe panują w miejscowości, w której znajduje się nieruchomość mająca być obciążona służebnością. Jeżeli bowiem przyjmuje się w stosunkach miejscowych, że w analogicznej sytuacji służebność "czerpania wody" oznacza równocześnie możliwość jej transportowania rurociągiem na nieruchomość sąsiednią, to w takiej sytuacji wystrarczy ustanowienie służebności tylko takiej treści. Jeśli natomiast w stosunkach miejscowych transport wody traktowany jest odrębnie, to należy poszerzyć treść służebności o ten właśnie transport. Jednocześnie, jak się wydaje, jeżeli w okolicy podobne służebności nie zostały ustanowione, to należy z ostrożności ustanowić służebność o treści szerszej.