Śmierć uczestnika postępowania, podczas sprawy spadkowej

Odpowiedź prawnika: Śmierć uczestnika postępowania, podczas sprawy spadkowej

Mamy do czynienia ze sprawą spadkową, a więc zastosowanie znajdą tutaj przepisy o postępowaniu nieprocesowym (506 – 698 z ind. 8 k.p.c.). Śmierć uczestnika postępowania prowadzi co do zasady do jego zawieszenia (art. 174 w zw. z art. 13 par. 2 k.p.c.). W sytuacji jednak gdy nie mamy do czynienia ze współuczestnictwem koniecznym lub jednolitym zawieszeniu ulega część postępowania w stosunku do osoby zmarłej (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1964 roku, III CO 53/64). Konieczność lub jednolitość współuczestnictwa wynika z przepisów lub charakteru sprawy w związku z czym dalsze postępowanie sądu zależne będzie od rodzaju sprawy spadkowej jaka toczy się w przedmiotowej sprawie. Zawieszenie postępowania nieprocesowego z powodu śmierci uczestnika postępowania następuje zawsze, gdy interesy tego uczestnika są sprzeczne z interesami innego uczestnika (por. orz. SN z 7 czerwca 1972 r., III CRN 105/72), nie będziemy mieli do czynienia ze sporem np. w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku, ale już postępowanie o dział spadku, może rodzić obowiązek zawieszenia postępowania. Przy niesprzeczności interesów zawieszenie postępowania następuje także zawsze, gdy udział następców prawnych będzie w sprawie konieczny, zwłaszcza wówczas, gdy krąg jego uczestników został ustawowo określony (np. w sprawach o ubezwłasnowolnienie w przypadku śmierci przedstawiciela ustawowego) lub gdy konieczność wynika ewidentnie z określonej sytuacji (np. w sprawach o uznanie za zmarłego lub stwierdzenie zgonu, gdy jedynym uczestnikiem tego postępowania jest wnioskodawca). Ponadto zawieszenie może mieć miejsce także w tych sytuacjach, w których sąd uzna je za celowe; takie zawieszenie jednak nie ma charakteru obligatoryjnego i każdy wypadek podlega ocenie sądu. W związku z powyższym należy uznać za zasadne, że w przedmiotowej sprawie sąd nie zawiesi postępowania, jeśli znani są następcy prawni zmarłego uczestnika i sąd może ich wezwać do sprawy w oparciu o art. 510 par. 2 k.p.c. (tak m. in. Maria Jędrzejewska Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. Część druga, Postępowanie zabezpieczające. Warszawa 2007).