Sprawa rozwodowa w Norwegii i w Polsce.

Odpowiedź prawnika: Sprawa rozwodowa w Norwegii i w Polsce.

Niniejsza opinia prawna zawiera analizę sytuacji oraz odpowiedzi na zdane pytania w oparciu o przepisy Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 roku dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 dalej rozporządzenie w sprawie jurysdykcji), ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r. nr 43 poz. 296, dalej k.p.c.), poglądy doktryny oraz aktualne orzecznictwo sądów polskich.

Rozporządzenie w sprawie jurysdykcji ustanawia pełny system reguł dotyczących jurysdykcji – ma ono zastosowanie do spraw rozpatrywanych w Norwegii i w Polsce. Rozporządzenie określa, który sąd właściwy jest do rozpatrywania sprawy rozwodowej (sąd którego z krajów – Polski czy Norwegii). Natomiast kwestie wedle jakiego prawa rozstrzygana jest sprawa reguluje Rozporządzenie Rady (UE) Nr 1259/2010 z dnia 20 grudnia 2010 roku w sprawie wprowadzenia w życie wzmocnionej współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodu i separacji prawnej. Rozporządzenie ma zastosowanie w postępowaniach dotyczących rozwodu, separacji i unieważnienia małżeństwa, a także wszystkich aspektów odpowiedzialności rodzicielskiej.

Z punktu widzenia Pani pytania kluczowe znaczenie ma treść art. 11 rozporządzenia w sprawie jurysdykcji:

1. Jeżeli przed sądami różnych Państw Członkowskich zawisły spory o to samo roszczenie między tymi samymi stronami, to sąd, przed który wytoczono powództwo później, z urzędu zawiesza postępowanie do czasu stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo. 

Na podstawie powyższego przepisu, w przypadku wytoczenia powództwa w Polsce, sąd będzie ustalała czy w sprawie toczy się już postępowania w Norwegii a jeżeli tak to czy istnieje jurysdykcja sądu w Norwegii i w Polsce. Przesłanki wymienione są w art. 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie jurysdykcji i są związane z kwestiami zamieszkania małżonków. Zgodnie z tym przepisem w sprawach odnoszących się do rozwodu, separacji lub unieważnienia małżeństw właściwe są sądy państwa członkowskiego:

a) na terytorium którego znajduje się: 

Członkowskiego lub, w przypadku Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, ma tam swoje miejsce zamieszkania;

b) którego obywatelami są obydwaj małżonkowie lub, w przypadku Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, w którym mają wspólne miejsce zamieszkania

W 99% przypadków w takich sytuacjach ustala się, że jurysdykcja istnieje w obu krajach (Norwegii i Polsce) lub co najmniej w kraju gdzie złożono pozew wcześniej (Norwegii). W takim wypadku sąd w Polsce oddali powództwo z powodu braku jurysdykcji w sprawie ze względu na wcześniejsze wszczęcie sprawye w Norwegii.