Uchylenie postanowienia na podstawie art. 24 kkw

Pytanie:

"Dwóch wspólników spółki cywilnej (A i B) otrzymało od trzeciego wspólnika cichego (C) 20.000,- zł na prowadzenie działalności gospodarczej. Na zabezpieczenie zwrotu tego wkładu wspólnik A przewłaszczył na C samochód o wartości 20.000,- zł oraz dodatkowo wystawił weksel gwarancyjny na zabezpieczenie pozostałych roszczeń. Działalność nie powiodła się, posiadany kapitał utracono i tym samym nie zwrócono pieniędzy wspólnikowi C uznając jednocześnie, że zostali rozliczeni. Wspólnik C zatrzymał i sprzedał samochód ale zażądał zwrotu owych 20.000,- zł oraz dodatkowo 3.500,- zł tytułem nie otrzymanych zysków i odsetek. Wobec odmowy złożył zawiadomienie o przestępstwie. W roku 2004 sąd uznał, że wspólnicy A i B działając wspólnie i porozumieniu wypełnili znamiona występku z art. 286 § 1 kk i zostali skazani na 1 rok pozbawienia wolności z zawieszeniem na 3 lata oraz dodatkowo orzeczono wobec nich na podstawie art. 72 § 2 kk obowiązek naprawienia szkody w całości w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku (bez określenia kwoty tej szkody ani w jakiej części każdy z nich miałby tę szkodę naprawić nie wskazując też na solidarność). Sąd drugiej instancji utrzymał wyrok w całości. Jeszcze przed procesem sądowym w pierwszej instancji wspólnik C wystąpił z powództwem cywilnym z weksla o zapłatę 23.500,- zł przeciwko wspólnikowi B. Sąd cywilny wydał nakaz zapłatę na wskazaną kwotę, ale po rozpoczęciu procesu karnego zawiesił postępowanie, a po uprawomocnieniu się wyroku skazującego podjął postępowanie i wydał wyrok nakazujący zapłacenie tylko kwoty 20.500,- zł. Wyrok ten uprawomocnił się. Sąd karny pierwszej instancji ustalił, że przed sądem cywilnym zawisła sprawa o rozliczenia pieniężne wynikające z umowy spółki cichej, w szczególności o ów wkład. Skazani A i B uznając, że szkoda została naprawiona zanim de facto była wyrządzona (otrzymali gotówkę 20.000,- zł a oddali samochód o wartości 20.000,- zł potwierdzonej zresztą przez wspólnika C, który w owym czasie zajmował się handlem samochodami) nie zapłacili żadnych pieniędzy. Wspólnik C wystąpił do sądu z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności na wyrok karny w całości. Jednakże sąd nadał klauzulę tylko w części zasądzającej od skazanych zwrot kosztów adwokackich a w pozostałym zakresie odmówił. Wobec powyższego wspólnik C wystąpił z wnioskiem o zarządzenie wykonania kary, a sąd wydał takie zarządzenie, które sąd drugiej instancji utrzymał w mocy. Czy wykrycie przez wspólnika A faktu, że sąd wbrew dyspozycji art. 415 § 5 zd. 2 kpk skazując na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem orzekł o obowiązku naprawienia szkody (zakładając, że w chwili orzekania roszczenie wynikające z popełnionego przestępstwa było przedmiotem postępowania cywilnego i ani skazani ani ich obrońcy ani sąd odwoławczy nie zwrócili uwagi na ten zakaz a skazany A dopiero teraz zorientował się, że taki zakaz istniał w chwili orzekania) w sytuacji, gdy wobec skazanego A zarządzono wykonanie kary w związku z uchylaniem się tegoż od orzeczonego obowiązku naprawienia szkody, może być podstawą do uchylenia na podstawie art. 24 kkw tego zarządzenia, a jeżeli tak czy jest to dla sądu obligatoryjne?"

Odpowiedź prawnika: Uchylenie postanowienia na podstawie art. 24 kkw

Zgodnie z art. 24 kkw jeżeli ujawnią się nowe lub poprzednio nie znane okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia, sąd może (ale nie musi) w każdym czasie zmienić lub uchylić poprzednie postanowienie.  Niedopuszczalna jest zmiana lub uchylenie postanowienia, przewidzianego powyżej , na niekorzyść skazanego po upływie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia.

Warto zaznaczyć, że zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w postanowieniu z dnia 4 listopada 2008 r. (II KO 55/2008), wznowienie postępowania jako nadzwyczajny sposób wzruszania prawomocnych orzeczeń kończących postępowanie dotyczy jedynie takich orzeczeń, które z racji swej prawomocności nie mogą być wzruszone w innym trybie. Dopóki orzeczenie nie jest w tym rozumieniu ostateczne, to zarówno kasację, jak i wznowienie, w zakresie w jakim brak jest takiej jego ostateczności, uznać należy za niedopuszczalne. Skoro art. 24 § 1 kkw zezwala - i to zarówno z urzędu, jak i z inicjatywy stron - na zmianę lub uchylenie, także formalnie prawomocnego już orzeczenia wykonawczego wydanego w trybie tego Kodeksu, i to w każdym czasie, jeżeli tylko ujawnią się nowe lub poprzednio nieznane okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia, to oznacza, iż orzeczenie takie nie jest ostateczne. W konsekwencji eliminuje to możliwość występowania o wznowienie w oparciu o podobny powód, czyli z powołaniem się na nowe fakty lub dowody, a więc na podstawie art. 540 § 1 pkt 2 kpk, bez względu na to, jak kwalifikuje te powody wnioskodawca.

Naszym zdaniem fakt naruszenia art. 415 § 5 kpk może być uznany za poprzednio nieznaną okoliczność istotną dla rozstrzygnięcia sprawy, a w związku z tym mogłoby to stanowić podstawę uchylenia lub zmiany prawomocnego postanowienia zgodnie z art. 24 kkw. Podkreślamy jednak, że ostateczna ocena do to zasadności tej podstawy zależy do sądu, który to może (nie jest zobligowany) w każdym czasie zmienić lub uchylić prawomocne postanowienie.

Na dowód charakteru istotnego wskazanej okoliczności warto wskazać wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 17 grudnia 2008 r. (III KK 343/2008), zgodnie z którym:

Artykuł 415 § 5 kpk. Powołany przepis przewiduje wprawdzie orzekanie m. in. obowiązku naprawienia szkody - w razie skazania oskarżonego lub warunkowego umorzenia postępowania w wypadkach przewidzianych w ustawie, ale w świetle dalszej części tej regulacji jest oczywiste, że możliwość taka jest wyłączona, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono.

Nie ulega wątpliwości, że kwota, którą Sąd Rejonowy w O. zasądził w wyroku (...) na podstawie art. 46 § 1 kk jako naprawienie szkody - dotyczyła tego samego roszczenia, o którym orzeczono już w postępowaniu cywilnym.


Zespół prawników
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika