Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Czy można zawrzeć umowę zlecenie z młodocianym poniżej 16 lat?
Tak, można zawrzeć umowę zlecenie z osobą młodocianą poniżej 16. roku życia, ale wymagane jest spełnienie określonych warunków prawnych.
Umowa zlecenie z młodocianym podlega przede wszystkim przepisom Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 15 KC, ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat 13.
Przy czym jak stanowi art. 304(5) § 1 kodeksu pracy, wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia jest dozwolone wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową i wymaga uprzedniej zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna tego dziecka, a także zezwolenia właściwego inspektora pracy.
Obowiązkowa zgoda rodziców
Uwaga! Zgoda przedstawiciela ustawowego (rodziców lub opiekuna prawnego) jest bezwzględnie wymagana przy zawieraniu umowy zlecenia z osobą poniżej 18 lat.
Zgodnie z art. 17 KC, do ważności czynności prawnej przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.
Forma zgody rodziców
Zgoda może być wyrażona w formie pisemnej lub ustnej, jednak zdecydowanie zalecamy formę pisemną ze względów dowodowych. Zgoda może być:
- Złożona bezpośrednio na umowie zlecenia
- Stanowić odrębny dokument
- Wyrażona przed lub po zawarciu umowy
Różnice między umową zlecenie a stosunkiem pracy
Przede wszystkim nalezy zwrócić uwagę, iż w myśl art. 22. § 1 kodeksuu pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1.oskładkowanie ZUS
Badania lekarskie i dokumenty
W przypadku umowy zlecenia nie ma obowiązku kierowania młodocianych na badania lekarskie. Jest to istotna różnica w porównaniu do stosunku pracy, gdzie badania są obligatoryjne.
Ubezpieczenia społeczne w 2025 roku
Osoba młodociana będąca uczniem szkoły podstawowej nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym ani zdrowotnemu z tytułu umowy zlecenia.
Ulga "Bez PIT dla młodych": Osoby do 26. roku życia są zwolnione z podatku dochodowego do limitu 85 528 zł rocznie.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Mimo że umowa zlecenie nie tworzy stosunku pracy, zastosowanie ma przepis art. 304? KC. Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy.
Ryzyko przekwalifikowania umowy
W przypadku kontroli Państwowej Inspekcji Pracy może dojść do zakwestionowania umowy zlecenia, jeśli wykonywane czynności mają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy:
- Wykonywanie pracy w określonym miejscu i czasie
- Podporządkowanie pracodawcy
- Osobiste wykonywanie pracy
- Świadczenie pracy na ryzyko pracodawcy
- Pozostawanie w dyspozycji pracodawcy
Podsumowanie - najważniejsze wnioski
Co jest wymagane:
- Pisemna zgoda rodziców lub opiekuna prawnego
- Zezwolenie właściwego inspektora pracy.
- Przestrzeganie minimalnej stawki godzinowej (30,50 zł w 2025 r.)
- Zapewnienie bezpiecznych warunków pracy
- Unikanie cech charakterystycznych dla stosunku pracy
Co nie jest wymagane:
- Badania lekarskie
- Szkolenia BHP
- Składki ZUS (dla uczniów)