Uniewinnienie a przedawnienie karalności

Odpowiedź prawnika: Uniewinnienie a przedawnienie karalności

Uniewinnić oskarżonego można tylko wtedy, gdy (art. 17 § 1 pkt 1 i 2):

• czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia, 
• czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa,

Może się zdarzyć, że powyższe okoliczności "zbiegną się" w procesie z przedawnieniem przestępstwa (art. 17 § 1 pkt 6). Jak orzekł Sąd Najwyższy (Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 3 kwietnia 2002 r., sygn. akt V KKN 484/2000) w wypadku stwierdzenia zbiegu negatywnych przesłanek procesowych, określonych w art. 17 § 1 pkt 1 i 2 oraz pkt 6 kpk, sąd w zasadzie powinien umorzyć postępowanie z uwagi na niedopuszczalność jego dalszego prowadzenia. Zasada ta nie ma jednak zastosowania wówczas, gdy zbieg tych przesłanek zostanie stwierdzony dopiero po przeprowadzeniu dowodów i wyjaśnieniu wszystkich okoliczności faktycznych. Doszło bowiem wówczas do zbadania podstaw odpowiedzialności oskarżonego i w takiej sytuacji sąd powinien podjąć decyzję odnoszącą się do braku tych podstaw, a więc wydać wyrok uniewinniający, a nie umarzający postępowanie z powodu przedawnienia.

Wynika z tego, że odpowiedź na postawione pytanie zależy od stanu sprawy. Jeśli wyjaśnione zostały wszystkie okoliczności, a sąd mimo to umorzy postępowanie zamiast uniewinnić oskarżonego, to można taki wyrok zaskarżyć (jak każdy inny zresztą), w apelacji powołując się choćby na powyższe orzeczenie SN.