Upadłość pracodawcy a stosunek pracy

Odpowiedź prawnika: Upadłość pracodawcy a stosunek pracy

Z opisanego stanu faktycznego wynika, iż toczy się postępowanie upadłościowe zmierzające do likwidacji (tym bardziej, iż w pytaniu jest mowa o syndyku, którego powołuje się w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego). Domyślamy się także, iż prawdopodobnie na podstawie artykułu 312 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze syndyk prowadzi dalej przedsiębiorstwo. Wspomniany przepis stanowi bowiem, iż w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego można prowadzić dalej przedsiębiorstwo upadłego, jeżeli możliwe jest zawarcie układu z wierzycielami lub możliwa jest sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części.  Jeżeli syndyk prowadzi przedsiębiorstwo upadłego, powinien podjąć wszelkie działania zapewniające zachowanie przedsiębiorstwa co najmniej w niepogorszonym stanie.

Skoro zatem syndyk prowadzi dalej przedsiębiorstwo, to zobowiązany jest do działania względem pracowników nadal w nim zatrudnionych zgodnie z kodeksem pracy (czyli wypłaty wynagrodzeń oraz ekwiwalentu za odzież roboczą bądź używanie własnej odzieży).

Uwagi powyższe będą jednak prawdziwe tylko w przypadku, gdy syndyk rzeczywiście prowadzi przedsiębiorstwo na podstawie powołanego powyżej przepisu artykułu 312.

Gdyby jednak nie było w tym wypadku mowy o dalszym prowadzeniu przedsiębiorstwa, tylko chodziło o prowadzenie postępowania likwidacyjnego, to rozstrzygający będzie przepis artykułu 342 Prawa upadłościowego i naprawczego, zgodnie z którym wierzytelności i należności podlegające zaspokojeniu z funduszów masy upadłości dzieli się na kategorie, przy czym kategoria pierwsza (czyli ta, która musi zostać zaspokojona przez syndyka w pierwszej kolejności) obejmuje – między innymi - koszty postępowania upadłościowego, należności z tytułu składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe pracowników, należności ze stosunku pracy, należności rolników z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa rolnego za ostatnie dwa lata, renty należne za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, ciążące na upadłym zobowiązania alimentacyjne, należności powstałe wskutek czynności syndyka albo zarządcy itp.

Jeżeli podstawą rozstrzygnięcia byłby artykuł 342, to wydaje się, iż wspomniany w pytaniu ekwiwalent stanowi świadczenie związane ze stosunkiem pracy, a nie świadczenie ze stosunku pracy, dlatego należność ta nie mogłaby zostać zaspokojona przez syndyka w pierwszej kolejności w pierwszej grupie wierzytelności. Można by je zakwalifikować jako należności z grupy 3 (a na te w praktyce może już nie starczyć funduszy).

Jeżeli chodzi natomiast o świadczenie urlopowe z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, to zgodnie z artykułem 64 Prawa upadłościowego i naprawczego mienie przeznaczone na pomoc dla pracowników upadłego i ich rodzin, stanowiące zgromadzone na odrębnym rachunku bankowym środki pieniężne zakładowego funduszu świadczeń socjalnych wraz z przypadającymi po ogłoszeniu upadłości kwotami pochodzącymi ze zwrotu udzielonych pożyczek na cele mieszkaniowe, wpłatami odsetek bankowych od środków tego funduszu oraz opłatami pobieranymi od korzystających z usług i świadczeń socjalnych finansowanych z tego funduszu organizowanych przez upadłego, nie wchodzi w skład masy upadłości. Mieniem tym co do zasady zarządza upadły, wydatkując zgromadzone na odrębnym rachunku bankowym funduszu środki na cele i według zasad określonych w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Wynika z tego, iż ewentualna wypłata świadczeń z tego funduszu powinna odbywać się przez cały ten czas „normalnie”, czyli zgodnie z postanowieniami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych oraz regulaminu tego funduszu. Niewykorzystane środki tego funduszu zwiększają Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.