Uprawnienia do świadczenia pomocy prawnej

Odpowiedź prawnika: Uprawnienia do świadczenia pomocy prawnej

Ogólnie rzecz ujmując porad prawnych mogą udzielać tylko prawnicy. Mało tego, nie może to być właściwie każdy bezwzględnie prawnika, ale np. adwokat czy radca prawny.

Jak bowiem wynika z ustawy o adwokaturze zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. Prawo wykonywania zawodu ma tylko ten, kto został wpisany na listę adwokatów przez okręgową radę adwokacką.

Natomiast zgodnie z ustawą o radcach prawnych zawód radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. Co ważne, w ustępie 2 artykułu 6 tej ustawy zostało wskazane, iż powyższe postanowienie nie stanowi przeszkody do udzielania opinii prawnych przez nauczycieli akademickich posiadających wyższe wykształcenie prawnicze, a także przez posiadających takie wykształcenie pracowników organów państwowych i samorządowych w ramach wykonywania przez nich obowiązków pracowniczych.

Przyjęte jest w praktyce, iż tylko te powyższe podmioty mogą parać się doradztwem prawnym, choć należy przyznać, iż ani przepisy ustawy prawo o adwokaturze, ani ustawy o radcach prawnych nie zakazują wyraźnie świadczenia pomocy prawnej przez podmioty inne niż adwokaci, radcowie prawni. Ograniczenia w zakresie poradnictwa prawnego wynikają z przepisów wprowadzających przymus adwokacki. Brak zatem podstaw do przyjęcia zamkniętego katalogu podmiotów uprawnionych do świadczenia pomocy prawnej, także z uwagi na treść art. 22 Konstytucji („Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny”), jak również biorąc pod uwagę naturę swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Proszę jednak pamiętać, iż adwokat i radca prawny obowiązany jest zawrzeć umowę ubezpieczenia OC, dzięki czemu w razie błędu w zakresie swojej działalności jego odpowiedzialność materialną przejmie ubezpieczyciel. Nadto adwokat czy też radca prawny należą do korporacji zawodowych, w których ewentualnie możliwe jest wszczęcie postępowania dyscyplinarnego w razie naruszeń z ich strony. Te względy między innymi niestety do tej pory skutecznie odstręczały prawników (nieadwokató i nieradców) od wykonywania działalności w zakresie doradztwa prawnego.