Ustanie ubezpieczenia w KRUS

Odpowiedź prawnika: Ustanie ubezpieczenia w KRUS

1. ubezpieczeniu ma podlegać rolnik, tj. osoba zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym - Prowadzenie działalności rolniczej w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Tekst jednolity: Dz. U. 1998 r. Nr 7 poz. 25 ze zm.) oznacza prowadzenie na własny rachunek przez posiadacza gospodarstwa rolnego działalności zawodowej, związanej z tym gospodarstwem, stałej i osobistej oraz mającej charakter wykonywania pracy lub innych zwykłych czynności wiążących się z jego prowadzeniem. - wyrok Sądu Najwyższego z 29 września 2005 r., sygn. I UK 16/2005. W innym orzeczeniu sąd wskazał, że „(...) Zasadniczą przesłanką jest więc posiadanie gospodarstwa rolnego, nawet bardzo małego, nie zaś realna działalność rolnicza jako podstawowe źródło utrzymania rolnika i jego rodziny oraz jako podstawa finansowania tego ubezpieczenia. Podleganie ubezpieczeniu nie jest nawet uwarunkowane zamieszkiwaniem rolnika na terenie prowadzonego gospodarstwa ani zakresem prowadzonych we własnym gospodarstwie prac.” (wyrok Sądu Najwyższego z 24 września 2009 r., sygn. II UK 12/2009) – pierwszą możliwością jest więc zakończenie prowadzenia działalności rolniczej.

Działalnością rolniczą jest działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej i rybnej. Pojęcie to jest nieostre i dość szerokie, ale należy uznać, że kryłoby się pod nim takie działanie jak: faktyczne władztwo nad gruntem, podejmowanie i realizowanie czynności związanych z samym zarządem nieruchomością rolną, np. w postaci podejmowania czynności w celu zniesienia współwłasności lub sprzedaży gospodarstwa rolnego, prowadzenie hodowli zwierząt, warzyw itp., zasiewanie działki itp.

2. ubezpieczony ma posiadać gospodarstwo rolne – Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 17 czerwca 2009 r., sygn. III AUa 255/2009 orzekł, że „Nie jest także ważne, czy rolnik (pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym) jest właścicielem gospodarstwa. Oczywiście musi je posiadać, lecz niekoniecznie jak właściciel lub posiadacz samoistny, wystarczy posiadanie zależne jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą, zatem twierdzenie, że warunek wyzbycia się gospodarstwa rolnego, poniechany przez ustawodawcę jako przesłanka prawa do świadczeń, nadal jest konieczny w zakresie wypłaty świadczeń, nie może się ostać.” - kolejnym rozwiązaniem jest więc wyzbycie się gospodarstwa rolnego w całości lub w takiej części, która spowoduje zmniejszenie się jego powierzchni do obszaru użytków rolnych nie przekraczających 1 ha (sprzedaż, darowizna, rozwiązanie umów dzierżawy, użytkowania itp.)

3. rozpoczęcie podleganiu ubezpieczeniom społecznym z innych tytułów – tytuły ubezpieczenia emerytalnego i rentowego określa art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Można to także wyczytać z treści sentencji wyroku Sądu Najwyższego z 24 września 2009 r., sygn. II UK 12/09 - „Rolnik podejmujący zatrudnienie w kwartale następującym po okresie podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników jest objęty tym ubezpieczeniem do końca tego kwartału (art. 3a ust. 1 ustawy z 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników). Ustanie okoliczności uzasadniających podleganie ubezpieczeniu w rozumieniu tego przepisu oznacza nie tylko ustanie przesłanek pozytywnych (na przykład zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej), lecz także wystąpienie przesłanek negatywnych (na przykład objęcie innym ubezpieczeniem społecznym). W obu wypadkach rolnicze ubezpieczenie społeczne ustaje z końcem kwartału, w którym wystąpiły te okoliczności, a nie w dacie ich wystąpienia.” - oczywiście fakt objęcia innym tytułem ubezpieczenia należy wykazać np. wpisem do ewidencji działalności gospodarczej, umową o pracę, wyrokiem sądowym ustalającym pozostawanie w stosunku pracy itp. Dopiero wykazanie, że zaczęło się podlegać ubezpieczeniu społecznemu z innego tytułu, sprzedaż gospodarstwa rolnego lub zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej spowodują ustanie ubezpieczenia w ramach KRUS, co stwierdzi prezes tej instytucji w stosownej decyzji – art. 36 ust. 1 pkt. usr.