Ustanowienie obrońcy w sprawie o wykroczenia

Odpowiedź prawnika: Ustanowienie obrońcy w sprawie o wykroczenia

Art. 22 ustawy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia stanowi, że gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości, obwinionemu, który nie ma obrońcy z wyboru, wyznacza się na jego wniosek obrońcę z urzędu, jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez poważnego uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny. Oznacza to, iż prezes sądu jest obowiązany wyznaczyć obrońcę z urzędu tylko wówczas, gdy oprócz wykazania przez obwinionego braku wystarczających środków na zapewnienie sobie pomocy prawnej, zachodzi obawa, że w razie braku wyznaczenia obrońcy z urzędu zostanie naruszone dobro wymiaru sprawiedliwości. Dobro wymiaru sprawiedliwości jest, zgodnie z komentarzem Janusza Lewińskiego do cytowanego przepisu, utożsamiane z interesem społecznym. Z kolei "interes społeczny" to wszystko to, co jest zgodne z obowiązującym prawem i korzystne dla społeczeństwa jako całości (komentarz Feliksa Prusaka do art. 90 ustawy Kodeks postępowania karnego). Wydaje się, iż w świetle art. 22 ustawy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia "dobro wymiaru sprawiedliwości" będzie zagrożone w przypadku nieustanowienia obrońcy z urzędu w sytuacji, gdy w wyniku braku obrońcy zaistnieje ryzyko podważenia zaufnia społeczeństwa do wymiaru sprawiedliwości, ryzyko wydania orzeczenia dotkniętego błędem z uwagi na uniemożliwienie obwinionemu należytej obrony, a przede wszystkim wtedy, gdy prezes sądu stwierdzi, że brak obrońcy może doprowadzić do nieustalenia rzeczywistego stanu faktycznego, będącego podstawą rozstrzygnięcia. Każde bowiem postępowanie sądowe powinno zakończyć się dotarciem do prawdy materialnej, czyli odtworzyć rzeczywisty przebieg zdarzeń i w oparciu o to ustalenie wydać rozstrzygnięcie. Stwierdzenie przez sąd, że zachodzi ryzyko niedotarcia do prawdy materialnej poprzez fakt nieustanowienia obrońcy z pewnością upoważnia go do tego ustanowienia ze względu na "dobro wymairu sprawiedliwości". Jednakże ostateczna interpretacja okoliczności, uzasadniających ustanowienie obrońcy z urzędu należy do sądu.