Ważna potrzeba gospodarcza a zmiana sposobu wykonywania służebności gruntowej

Odpowiedź prawnika: Ważna potrzeba gospodarcza a zmiana sposobu wykonywania służebności gruntowej

Przepisy nie precyzuje pojęcia „ważna potrzeba gospodarcza”, pozostawiając jej ocenę in concreto sądowi na tle okoliczności faktycznych sprawy. Ocena ta powinna być uwarunkowana starannym wyważeniem interesów obu nieruchomości - ustalenie, że ważna potrzeba gospodarcza rzeczywiście powstała, powinno prowadzić z reguły do uwzględnienia żądania i stosownej zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności, jeżeli tylko żądana zmiana nie przyniosłaby niewspółmiernego uszczerbku nieruchomości władnącej. Potrzeba gospodarcza, o której mowa w art. 291 k.c., to taka, która powstała po ustanowieniu służebności gruntowej, a której doniosłość przemawia za celowością rozważenia dotychczasowego zakresu i sposobu wykonywania służebności w świetle zmienionych warunków jej ustanowienia. Przykładem może tu być orzeczenie z 20 lutego 1985 r., III CRN 364/84 (OSNCP 12/85, poz. 198), w którym Sąd Najwyższy uznał, że ocena ważności potrzeby gospodarczej, powstałej po ustanowieniu służebności gruntowej, obejmuje rozważenie, czy sposób wykonywania tej służebności nie koliduje z prowadzonym na nieruchomości obciążonej rodzajem produkcji rolnej. Jeżeli dochodzi do tej kolizji, to nowo powstała potrzeba gospodarcza jest ważna w rozumieniu art. 291 k.c. i uzasadnia zmianę sposobu wykonywania służebności, chociażby zmiana ta przyniosła uszczerbek nieruchomości władnącej. Art. 291 k.c. chroni właściciela nieruchomości władnącej przed zmianą sposobu wykonywania służebności dopiero wtedy, gdy zmiana ta przyniosłaby jego nieruchomości niewspółmierny uszczerbek. Zmiana sposobu wykonywania służebności może polegać na przeniesieniu drogi z działki dotychczas nią obciążonej na sąsiednią działkę wchodzącą w skład tej samej nieruchomości (por. Stanisław Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Warszawa 2009 rok).